Het is middernacht, de nachtclub ontwaakt, veel vrouwen, bloemen en champagne, het eeuwige en trieste feest gaat beginnen van hen die leven op het ritme van een “gotán”.
Acquaforte is een maatschappijkritische tango, het lied heeft nota bene kritiek op de tangowereld zelf. De tekst beschrijft het ijdele leven van de tangodanser vanuit het gezichtspunt van een oudere toeschouwer. Hij, de tekstdichter heeft al grijze haren en voelt zich oud en afgedankt, maar hij herinnert zich de wereldlijke illusies die hij als jongeman koesterde. In plaats van de glam en glitter denkt hij nu aan de mensen die niet aan deze luxe kunnen deelnemen: de arme arbeider die geen geld genoeg heeft voor brood, de arme vrouwen en kinderen die moeten leven zonder een dak boven hun hoofd, die op straat voor twee dollar per dag kranten verkopen.
Waarom deze tango nu Acquaforte heet, is onduidelijk. Acquaforte betekent in het Italiaanse “ets”. In het Spaans is dat aguafuerte. Het “sterke water” in deze naamgeving is het zwavelzuur dat bij het etsen gebruikt wordt om lijnen in een koperplaat te etsen. Misschien vormde een ets de inspiratie voor deze tango, een ets van een chique, kunstverlichte nachtclub met arme mensen ervoor? Of slaat het zwavelzuur op de bijtende toon van de tekst? De Italiaanse titel wordt gedeeltelijk verklaard uit het feit dat deze tango in Italië geschreven werd, toen de auteurs daar op tournee waren. Het cabaret uit de tekst is de nachtclub Excelcior in Milaan. Om de censuur in Italië te ontwijken (Mussolini was aan de macht), werd het lied eerst in Argentinië gepubliceerd, nota bene als een “Tango Argentino”. Daarna werd de tango ook vertaald en uitgevoerd in het Italiaans. Spaanstalige uitvoeringen zijn er van Agustin Magaldi (1932) en Carlos Gardel (1933), Miguel Montero met het orkest van Osvaldo Pugliese (1958) en van Edmundo Rivero met het orkest van Salgán (1961). Bron: https://www.todotango.com/english/history/chronicle/534/Acquaforte-History-of-its-creation/
Acquaforte
Es medianoche, el cabaret despierta,
muchas mujeres, flores y champán,
va a comenzar la eterna y triste fiesta
de los que viven al ritmo de un “gotán“…
Cuarenta años de vida me encadenan,
blanca la testa, viejo el corazón:
hoy puedo ya mirar con mucha pena
lo que otros tiempos miré con ilusión.
Las pobres milongas dopadas de besos,
me miran extrañas, con curiosidad,
ya no me conocen, estoy solo y viejo,
¡no hay luz en mis ojos, la vida se va!
Un viejo verde que gasta su dinero
emborrachando a Lulú con champán,
hoy le negó el aumento a un pobre obrero
que le pidió un pedazo más de pan…
Aquella pobre mujer que vende flores
y fue en mi tiempo la reina de Montmartre
me ofrece con sonrisa unas violetas
para que alegren, tal vez, mi soledad.
Y pienso en la vida, las madres que sufren,
los hijos que vagan sin techo y sin pan,
vendiendo La Prensa, ganando dos guitas…
¡qué triste es todo esto, quisiera llorar!
Es medianoche, el cabaret despierta,
muchas mujeres, flores y champán,
va a comenzar la eterna y triste fiesta
de los que viven al ritmo de un “gotán”…
Cuarenta años de vida me encadenan,
blanca la testa, viejo el corazón:
hoy puedo ya mirar con mucha pena
lo que otros tiempos miré con ilusión…
Acquaforte (Ets)
Het is middernacht, de nachtclub ontwaakt,
veel vrouwen, bloemen en champagne,
het eeuwige en trieste feest gaat beginnen
van hen die leven op het ritme van een “gotán”…
Veertig levensjaren ketenen mij,
mijn haar is wit, mijn hart is oud:
vandaag bekijk ik met groot verdriet dat
wat ik in andere tijden hoopvol aanschouwde.
De arme danseressen bedweld door kussen,
ze kijken me vreemd aan, met nieuwsgierigheid,
ze kennen me niet meer, ik ben alleen en oud,
geen licht in mijn ogen, het leven ontvliedt mij!
Een oude viespeuk die zijn geld verspilt om Lulu met champagne dronken te voeren, eerder vandaag weigerde hij opslag aan een arme arbeider die hem een extra stuk brood vroeg…
Die arme vrouw die bloemen verkoopt
en in mijn tijd de koningin van Montmartre was…
biedt me met een glimlach viooltjes aan,
wellicht om mijn eenzaamheid wat op te fleuren.
En ik denk aan het leven, de moeders die lijden,
de kinderen die zwerven zonder onderdak of brood, La Prensa verkopen, 2 dollar verdienen. Hoe triest dit allemaal, ik zou wel willen janken!
Het is middernacht, de nachtclub ontwaakt,
veel vrouwen, bloemen en champagne,
het eeuwige en trieste feest gaat beginnen
van hen die leven op het ritme van een “gotán”…
Veertig levensjaren ketenen mij,
mijn haar is wit, mijn hart is oud:
vandaag kan ik met groot verdriet kijken
dat wat ik in andere tijden hoopvol bekeek…
Toelichting
Het gotan in de tekst is een omkering (“vesre”) van “tango” en betekent dus precies dat: tango. Vesre, het omkeren van woorden, is onderdeel van het Lunfardo, het slang van Buenos Aires. De viejo verde in de tekst, de oude viespeuk, is ook Lunfardo. Waarom verde (groen) nu precies immoreel moet betekenen, is niet duidelijk, maar verde betekent in het lunfardo onder meer ook obsceen. Poner verde is iemand beledigen. Dar luz verde daarentegen betekent net als bij ons (iemand) het groene licht geven.
Bronnen
https://lyricstranslate.com/en/acquaforte-acquaforte-1.html
https://www.todotango.com/english/history/chronicle/534/Acquaforte-History-of-its-creation/
argentinatango.es/Acquaforte-en-Argentina-Tango–Espana-Juan-Carlos-Marambio-Catan/675 [dode link]
Joep à Campo, Tango, lied van Buenos Aires, Artscape | Artevista, 2013
