Je splendeur is uit elkaar gevallen, feestminnend en hartelijk Chantecler.
Nostalgisch nummer, deze tango genaamd Adiós Chantecler. Chantecler was een beroemde nachtclub uit de gouden era van de tango. Maar eind jaren vijftig liep de tango op zijn eind. Als teken aan de wand ging in 1958 Chantecler dicht. In de tekst van deze tango loopt de dichter van dit nummer, Enrique Cadicamo, langs het gesloten pand. Hij voelt zich droevig. Hij herinnert zich beroemde bezoekers, de René waarop hij verliefd was, het orkest van Juancito D’Arienzo dat de zaal liet trillen.
“Chantecler” komt van Chanteclair, een woord van Franse oorsprong (“Heldere zang”). Aanvankelijk heette de gelegenheid ‘Moulin Rouge’, daarna ‘Campi’. Uiteindelijk werd het tot aan de sluiting “Chantecler” genoemd. Het cabaret werd geopend in 1924. Het opereerde in Buenos Aires, in een gebouw dat voor dat doel was gebouwd, in 440 Paraná Street, een paar meter van Corrientes Avenue. Het was actief tussen december 1924 en 1959, toen het ophield te bestaan. In 1960 werd het gesloopt. De club was oorspronkelijk eigendom van de Franse burger Charles Seguin, om later in handen te komen van Amadeo Garesio en zijn vrouw Lucía Teresa Comba (Giovanna Rithana). Het werd bezocht door artiesten, politici, dandy’s, toeristen en rijke mensen die kwamen om te drinken, eten, dansen en naar de shows te kijken, die voornamelijk met tango te maken hadden.
De “Chantecler” opende elke dag zijn deuren. Charles Seguin was, naast deze locatie, ook eigenaar van onder andere het Casino en de Tabaris-theaters. Bij de ingang was een parkeerplaats waar auto’s hun passagiers direct voor de deur konden achterlaten, waar ze werden begroet door de portier. Binnen waren er drie dansvloeren, een groot podium, loges met rode ribfluwelen gordijnen zoals in de theaters en met een directe telefoon voor bestellingen. Achterin de zaal was een exotisch verwarmd zwembad waar jonge, aantrekkelijke meisjes waterspelletjes speelden om het publiek te vermaken. Ziehier een Youtube-video van een filmscene uit 1932 vanuit Chantecler, met het orkest van Juan D’Arienzo spelend op het balkon, de meisjes in het zwembad en elegante mensen aan tafel met de “coperas” en op de dansvloer.
De “coperas” waren hostessen: jonge, mooie vrouwen die werden uitgekozen door Rithana en door haar ingehuurd. De klant moest zoveel mogelijk drankjes nuttigen bij verschillende hostessen, daarom werden ze ook wel “alternadoras” of “milongas” genoemd. Deze meisjes consumeerden thee, terwijl de klant whisky kreeg. Ze konden het cabaret niet verlaten voordat de tent zijn deuren sloot om drie of vier uur ’s nachts, wanneer het orkest “La Cumparsita” speelde, de laatste tango van de nacht.
Anibal Troilo, een regelmatige bezoeker van de zaal, herinnert zich: “Juan’s orkest was fascinerend, het had een ritme dat naar de voeten ging. In die tijd, in 1940, had hij zelfs drie zangers en de muzikanten, die jong waren, ongeveer 20 jaar oud, werden bijna duizelig, je kon een enorme energie voelen. D’Arienzo was rusteloos, niet te stoppen, hij domineerde het podium als een boxring”. Alberto San Miguel, een van de bandoneonspelers herinnerde zich hem als volgt: “Elke keer als ik de maestro zag aankomen, ging ik zweten, want Don Juan kwam naast je staan en schreeuwde naar je, hij vroeg je om meer en meer, het was zo eng. Hij was een totale energiebron voor ons allemaal”.
Juan D’Arienzo trad 28 jaar lang op in het Chantecler-cabaret. Deze nachtelijke tempel van Buenos Aires sloot eind 1958 zijn deuren en werd in 1960 gesloopt. Er is een gedenkplaat op de locatie aan de Paranástraat 430. In 1958 bracht D’Arienzo een passend eerbetoon aan de nachtclub in de vorm van de tango “Adiós, Chantecler”, met de stem van Jorge Valdez. In 1970 volgde “Glorioso Chantecler”, met de stem van Osvaldo Ramos. Bron: https://rauldeloshoyos.com/juan-darienzo-el-rey-del-compas/
Adiós Chantecler
Te redujo a escombros la fría piqueta
y al pasar de noche mirando tus ruinas,
este milonguero se siente poeta
y a un tango muy triste le pone sordina.
Entre aquellas rojas cortinas de pana,
de tus palcos altos que ahora no están,
se asomaba siempre madama Ricana
cubierta de alhajas, bebiendo champán.
Entre risas alegres y chistes,
siempre estaba apenada René,
y de verla tan linda y tan triste
fue por eso que me enamoré.
Hoy ni ella está más en la sala,
ni tampoco entro yo al cabaret,
se vinieron abajo tus galas
bullanguero y cordial Chantecler.
En la noches bravas que el tango era un rito,
vibraba la sala con ritmo nervioso,
porque en ese entonces estaba Juancito
tallando en su orquesta su estilo famoso.
Ya no queda nada y aquello no existe,
ni tus bailarinas ni tu varieté.
Príncipe Cubano, te veo muy triste
pasar silencioso frente al Chantecler.
Adiós Chantecler (Vaarwel Chantecler)
Het koude houweel heeft je tot puin herleid,
en als ik ’s nachts langsloop en naar je ruïnes kijk,
voelt deze milonguero zich een dichter
en een heel droevige tango valt stil.
Tussen die rode ribfluwelen gordijnen,
van je hoge loges die er niet meer zijn,
keek madame Ricana altijd naar buiten
bedekt met juwelen, champagne drinkend.
Te midden van vrolijk gelach en grappen,
was René altijd bedroefd,
en om haar zo mooi en zo verdrietig te zien,
was de reden dat ik verliefd werd.
Vandaag is ze niet meer in de zaal,
noch kom ik het cabaret binnen,
je splendeur is uit elkaar gevallen,
feestminnend en hartelijk Chantecler.
In de wilde nachten waarin tango een ritueel was, trilde de zaal met een nerveus ritme,
omdat damals Juancito
zijn orkest zijn beroemde stijl oplegde.
Nu is er niets meer van over en je bestaat niet meer, noch je dansers, noch je varieté.
Cubaanse prins, ik zie je heel verdrietig
zwijgend voorbijgaan langs de Chantecler.
Toelichting op de vertaling
Madame Ricana uit het tweede couplet verwijst naar Giovanna Rithana, de eigenaresse van Chantecler. Met de “Cubaanse prins” in het laatste couplet wordt Angel Sanchez Carreño bedoeld, animator en PR-man van het Chantecler , iemand die de orkesten introduceerde. Van hem schijnt het “El rey del compas” afkomstig te zijn, een van de eervolle bijnamen van Juan D’Arienzo. Bron: https://www.youtube.com/watch?v=mL6n95PPjWo
Bronnen
https://www.tangopoetryproject.com/translations/adi%C3%B3s-chantecler
https://rauldeloshoyos.com/juan-darienzo-el-rey-del-compas/
https://es.wikipedia.org/wiki/Chantecler
https://www.youtube.com/watch?v=mL6n95PPjWo (1 uur durende video over Chantecler)
