Vijf waternimfjes brengen je langs wier- en koraalpaden en fosforescerende zeepaardjes zullen voor jou een rondedans maken.
Dit lied, een zamba, wordt als een van de mooiste en meest poëtische Argentijnse liederen beschouwd. Op een tedere manier verhaalt de songtekst van de laatste tragische levensuren van de Argentijnse schrijver en dichter Alfonsina Storni, toen die haar zelfmoord plande en uitvoerde. Afgezien van een paar losse vertalingen van onder andere L. Th. Lehmann is Alfonsina Storni (1892-1938) in Nederland niet vertaald. In eigen land is ze zeer bekend, al was het maar vanwege dit lied. Op jonge leeftijd kreeg Storni een kind. Ze was ongehuwd, feministe en schreef vrijmoedig over sexualiteit. In 1935 kreeg ze borstkanker en werd ze geopereerd. Drie jaar later kwam ze erachter dat de borstkanker teruggekeerd was. In de maand oktober van 1938 stuurde ze haar laatste gedicht Voy a dormir (“Ik ga slapen”) naar de krant La Nación. Op 25 oktober, rond één uur ’s nachts, verliet Storni haar hotelkamer en liep ze het strand op van La Perla in Mar del Plata, richting zee. Haar biografen schrijven dat ze een einde aan haar leven maakte door zich vanaf een van de golfbrekers in zee te werpen. Volgens een populaire legende is ze langzaam de zee ingelopen totdat ze verdronk. Over deze legende gaat de prachtige, gevoelige tekst van Félix César Luna, die mede geput heeft uit Storni’s gedicht Voy a dormir.
In 1969 brengt Mercedes Sosa een plaat uit met acht nummers over acht Argentijnse vrouwen, “Mujeres Argentinas“. De liederen werd gecomponeerd door pianist Ariel Ramírez, Félix Luna schreef de teksten. Van deze acht liederen is Alfonsina y el mar verreweg de bekendste. Mercedes Sosa, ofwel “La Negra” voor de Argentijnen, raakte met de magische vertolking van deze trage zamba de ziel van haar landgenoten. Bij de dood van Sosa in 2009 namen rijen Argentijnen afscheid van haar opgebaarde lichaam en ontstond er in Buenos Aires een spontane samenzang van collega-zangers en publiek waarbij onder andere Alfonsina y el mar gezongen werd.
Alfonsina y el mar is een lied dat door vele musici vertolkt is en nog steeds vertolkt wordt. De prachtige oerversie is natuurlijk van Mercedes Sosa, maar de Wikipedia-pagina vermeldt maar liefst zo’n 75 uitvoeringen, onder andere die van Christina Branco, Diego El Cigale, Placido Domingo, Nana Mouskouri, Nahuel Pennisi, Silvia Pérez Cruz (aanrader), Luis Salinas, Shakira, Pasión Vega en in Nederland door Gerard van Maasakkers (1996). In 2006 heeft Nynke Laverman een ánder gedicht van Alfonsina Storni vertolkt: Hambre del Alma (op de CD De Nacht van de Maisfrou – Live).
Alfonsina y el mar
Por la blanda arena que lame el mar
Su pequeña huella no vuelve más
Un sendero solo de pena y silencio llegó
Hasta el agua profunda
Un sendero solo de penas mudas llegó
Hasta la espuma
Sabe Dios qué angustia te acompañó
Qué dolores viejos calló tu voz
Para recostarte arrullada en el canto de las
caracolas marinas
La canción que canta en el fondo oscuro del mar. La caracola
Te vas Alfonsina con tu soledad
¿Qué poemas nuevos fuiste a buscar?
Una voz antigua de viento y de sal
Te requiebra el alma y la está llevando
Y te vas hacia allá como en sueños
Dormida, Alfonsina, vestida de mar
Cinco sirenitas te llevarán
Por caminos de algas y de coral
Y fosforescentes caballos marinos harán
Una ronda a tu lado
Y los habitantes del agua van a jugar
Pronto a tu lado
Bájame la lámpara un poco más
Déjame que duerma nodriza, en paz
Y si llama él no le digas que estoy
Dile que Alfonsina no vuelve
Y si llama él no le digas nunca que estoy
Di que me he ido
Te vas Alfonsina con tu soledad
¿Qué poemas nuevos fuiste a buscar?
Una voz antigua de viento y de sal
Te requiebra el alma y la está llevando
Y te vas hacia allá como en sueños
Dormida, Alfonsina, vestida de mar
Alfonsina en de zee
Langs het zachte zand gelikt door de branding keert haar kleine spoor niet terug,
alleen een klein pad van pijn en stilte
reikte tot in de diepe wateren.
Alleen een klein pad van stomme smart
reikte tot aan het schuim.
God weet welke angsten je meedroeg,
welke oude pijnen je deden verstommen
om je in slaap te laten wiegen
door de zang van de zeeschelpen.
Het lied dat weerklinkt uit de donkere diepte van de zee, de kinkhoorn.
Met jouw eenzaamheid, Alfonsina, ga je weg.
Welke nieuwe gedichten ben je gaan zoeken?
Een oude stem van wind en zout
vleit en draagt jouw ziel
en je gaat naar ginder, als in dromen, slapend, Alfonsina, gekleed in het water van de zee.
Vijf waternimfjes brengen je
langs wier- en koraalpaden
en fosforescerende zeepaardjes
zullen voor jou een rondedans maken.
En de waterwezens zullen
weldra met je spelen.
Draai de lamp een beetje lager.
Laat me in minnevrede slapen
en als hij belt zeg hem niet dat ik er ben.
Zeg hem dat Alfonsina niet terugkomt
en als hij belt zeg hem nooit dat ik er ben.
Zeg dat ik vertrokken ben.
Met jouw eenzaamheid, Alfonsina, ga je weg.
Welke nieuwe gedichten ben je gaan zoeken?
Een oude stem van wind en zout
vleit en draagt jouw ziel.
En je gaat naar ginder, als in dromen, slapend, Alfonsina, gekleed in het water van de zee.
Bronnen
https://es.wikipedia.org/wiki/Alfonsina_y_el_mar_(zamba)
https://en.wikipedia.org/wiki/Alfonsina_Storni
https://muzikum.eu/nl/mercedes-sosa/alfonsina-y-el-mar-songtekst-nederlandse-vertaling
https://www.lochristinaar.com/blog/alfonsina-y-el-mar-poetisch-relaas-van-een-tragedie
https://www.babelmatrix.org/works/es/Storni,_Alfonsina-1892/Voy_a_dormir/en/37111-I_Am_Going_To_Sleep

Is dit een lied van Avichai COHEN?
Dag Wim, voor zover ik weet is dit een lied van Ariel Ramírez (muziek) en Félix Luna (tekst). –Chris