Telesita brandt in het vuur, eindeloos dansend, laat het arme ding dansen, altijd zal voor haar de viool huilen.
Dit lied, een chacarera, is afkomstig uit Santiago del Estero, een provincie in het noordoosten van Argentinië. De muziek wordt gedomineerd door een uitnodigende, jammerende en huilende viool. In de tekst is het een arme man die de viool bespeelt. Hij speelt een chacarera en met die chacarera hoopt hij de Telesita op te roepen. De Telesita is een mythische figuur uit de cultuur van Santiago del Estero, een vrouwspersoon die graag en veel danste, maar die ooit tragisch is omgekomen, in een brand. In de tekst klinkt verdriet door om de dood van La Telesita en de hoop haar en haar vurige dans weer op te kunnen roepen.
Telesita of La Telesita is de naam waaronder Telésfora Castillo of Telésfora Santillán bekend stond, een jonge Argentijnse uit de provincie Santiago del Estero, bekend om haar liefde voor de dans. Zij verbrandde in de tweede helft van de 19e eeuw. Na haar dood werd zij door mongelinge overlevering tot een mythische figuur, een mythisch wezen. De legende van de Telesita behoort tot de Santiago-folklore en heeft een groot aantal liederen, gedichten en verhalen geïnspireerd, waaronder de chacarera La Telesita en deze Chacarera del violin.
Het bestaan van de Telesita is legendarisch. La Telesita zou het enige kind zijn geweest van zeer rijke ouders. Beide ouders stierven en het meisje raakte niet goed bij haar hoofd. Ze begon alles weg te geven, alles wat ze had, de gouden en zilveren kleding, de hacienda die ze had. En zij begon te zingen en te dansen. Soms kwam zij naar de huizen en gaven ze haar te eten. Ze liep de feesten af, waar ze waarzegster was en danste. Iedereen had medelijden met haar. Alle versies zijn het erover eens dat Telesita is verbrand, maar de omstandigheden en de manier waarop lopen sterk uiteen. Een van de meest wijdverbreide verhalen beweert dat zij stierf doordat zij heel dicht bij het vuur in slaap viel terwijl zij zichzelf tegen de kou probeerde te beschermen. Een andere versie vertelt dat ze verbrandde tijdens een dans, toen haar kleren vlam vatten door contact met het vuur. Ten slotte is er ook de versie dat Telesita zou zijn getroffen door de bliksem die haar in brand stak en dat toen ze haar toevlucht zocht op haar ranch, die ook in brand vloog.
Een telesiade is een ceremonie waarbij La Telesita aangeroepen wordt. Iemand, de “beloftemaker”, probeert om een bepaalde gunst van de heilige te verkrijgen. Deze bereidt een soort brood in de vorm van een engel en ter grootte van een kind, dat de geest van de Telesita vertegenwoordigt en dat op een tafel in het midden van de patio zal blijven liggen, bedekt met een wit tafelkleed en omringd door kaarsen en bloemen. Deelnemers moeten authentieke toewijding en een oprechte intentie hebben om de belofte waar te maken, door middel van muziek, dans en de consumptie van alcoholische dranken. De telesiada begint altijd met het dansen van zeven chacarera’s achter elkaar en aan het einde van elk moet iedereen een glas alcohol drinken. Het dansen gaat door totdat de organistor is uitgeput, waarna het ritueel is voltooid. Dan worden de kaarsen gedoofd en een uitverkoren jonge vrouw pakt de engel, maakt hem los en verdeelt hem onder de deelnemers, die ze opeten met een slok alcohol. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Telesita
Chacarera del violin
Violín que suena a lo lejos
al son de una chacarera,
con el viento gime triste
como un lamento del Kakuy Turay.
¿De dónde viene ese viejo?
Ha de ser el mismo Supay.
Dicen que se ha quedado ciego
de tanto llorarle a la Telesita.
Camino de Manogasta
de Sumampa y de Mailín
lo han visto pasar llorando,
pobre cieguito, tocando el violín.
Se quema la Telesita,
bailando está sin cesar,
que baile la pobrecita
siempre por ella el violín llorará.
El día viene llegando
y el cieguito ya se va.
Se ha muerto la Telesita
de tanto y tanto bailar y bailar.
Ya no cantan más las aves
y todo en silencio está.
Tal vez se alegren los campos
cuando pa´l año vuelva el carnaval.
Y el ciego con su violín
por el camino vendrá
tocando esta chacarera
para que baile la Telesita.
Chacarera van de viool
Op het geluid van een chacarera
speelt in de verte een viool,
de wind kreunt verdrietig
net zoals de klaagzang van de Kakay Turay.
Waar komt die oude man vandaan?
Het moet haast wel Supay zijn.
Ze zeggen dat hij blind geworden is
door zoveel om La Telesita te huilen.
Op de weg van Manogasta
en van Sumampa en Mailín
hebben ze hem zien huilend zien langskomen,
arme blindeman, viool spelend.
Telesita brandt in het vuur,
eindeloos dansend,
laat het arme ding dansen,
altijd zal de viool voor haar huilen.
Het wordt dag
en de blindeman is reeds vertrokken.
La Telesita is dood
van zoveel, zoveel dansen en dansen.
De vogels zingen niet meer
en alles is stil.
Misschien zullen de velden zich verheugen
volgend jaar wanneer het carnaval weer komt.
En de blinde met zijn viool
is op weg
om deze chacarera te spelen
opdat de Telesita danst.
Toelichting op de tekst
De Kakay Turay is een mythische vogel, een soort koekoek (kakay), wiens zang een jammerklacht op de mensheid is. Supay is in de Quechua– en Aymara-taal, en tevens in de mythologie van de Inca, de god van de onderwereld. Telesita of La Telesita is een legendarische figuur uit de negentiende eeuw. Het zou gaan om de jonge vrouw Telésfora Castillo. Haar grote liefde voor dansen en de omstandigheden waaronder zij stierf, in een brand, maakte haar in de provincie Santiago del Estero tot een mythologische figuur. Managosta, Sumampa en Maílin zijn drie plaatsen in Santiago del Estero.
Bronnen
https://lyricstranslate.com/en/chacarera-violin-lyrics.html
