Arme brunette, uit je aderen ontsprong een serene karmozijnrode bloem.
Deze candombe is het verhaal van een doodslag. De titel Pena mulata betekent “Pijn van een mulattin”. De tekst zegt het niet met zoveel woorden, maar de kleurlinge om wie het draait, draagt onder haar geborduurde japon een dodelijke wond op haar borst: “Arme brunette, uit je aderen ontsprong een serene karmozijnrode bloem.” Hoe dit wond tot stand gekomen is, zegt het verhaal niet, maar de context is een broeierige dans, een milonga met zwetende, donkere mannen, alcohol, jaloezie en wraakzucht. Met haar moeder en vader is het al even slecht afgelopen: haar moeder stierf door de dolk van een ruziezoeker, haar vader stierf in een poging haar dood te wreken.
Pena mulata
Pena mulata
que se desata
bajo la bata
de broderí.
Dolor de milonga
que apenas prolonga
con queja tristonga
la noche de abril.
Como un espejo
Bruñido y viejo
brilla el pellejo
del bailarín.
Clavel escarlata
que el ansia delata
temblando en la bata
su mancha carmín.
Tu madre murió de amores
en el Barrio del Tambor.
Le abrió caminos de ausencia
el puñal de un cuarteador.
Tu padre murió a la sombra
por vengar esa traición.
Mulata, nació tu estrella
en un cielo de crespón.
Luz de locura
brilla en la oscura
mirada dura
del bailarín.
Alcohol de añoranza
que al son de la danza
calienta venganzas
debajo la crin.
Pobre morena,
brotó en tus venas
una serena
flor carmesí.
Rencor en acecho,
pincel del despecho
pintando en tu pecho
la mancha carmín.
Tu madre murió de amores,
alma blanca y piel carbón.
Mulata, fueron sus labios
el rencor de un cuarteador.
Tu padre murió a la sombra
por vengar esa traición.
Mulata, nació tu estrella
en un cielo de crespón.
Pena mulata
que se desata
bajo la bata
de broderí.
Dolor de milonga
que apenas prolonga
con queja tristonga
la noche de abril.
Pena mulata (Verdriet van een mulattin)
Pijn van een mulattin
aan jouw aderen
ontspoot een serene bloem
van karmozijn.
Smart van een milonga
die met een trieste klacht
nauwelijks doordringt
in de aprilnacht.
Als een verbrande
en oude spiegel
glanst de huid
van de danseres.
Scharlaken anjer
die de angst verraadt,
de karmijnrode vlek
bevend in haar jurk.
Je moeder stierf uit liefde
in de Barrio del Tambor.
De dolk van een voerman
wees haar het pad naar vergetelheid.
Je vader stierf in het duister
om dat verraad te wreken.
Mulattin, je ster werd geboren
in een hemel van rouwfloers.
Licht van de waanzin
schittert in het donker,
harde blik
van de danser.
Alcohol van verlangen
die op het geluid van dans
met het paardenharen drumvel
de wrok opwarmt.
Arme brunette,
uit je aderen
ontsprong een serene
karmozijnrode bloem.
Sluimerende rancune,
het penseel van wrok,
de karmozijnrode vlek
geschilderd op je borst.
Je moeder stierf uit liefde,
blank ziel, koolzwarte huid.
Mulattin, haar lippen waren
de wrok van een ruziezoeker.
Je vader stierf in het duister
om dat verraad te wreken.
Mulattin, je ster werd geboren
in een hemel van rouwfloers.
Pijn van een mulattin
die losbreekt
van onder haar
geborduurde japon.
Pijn van de milonga
die met een trieste klacht
amper doordringt
in de aprilnacht.
Vertaalkwestie
Het verhaal van Pena mulata is er één van een doodslag, maar de context is maar weinig concreet. Een raadsel voor mij is de crin uit de tekst, het paardenhaar. Dat paardenhaar zal vast iets te maken hebben met de trommels/trommelvellen van de candombe, denk ik zo, maar het is wel een gok.
Bronnen
https://www.quora.com/Who-wrote-Pena-Mulata-and-what-are-the-songs-lyrics-about
Joep à Campo, Tango, lied van Buenos Aires, Artscape | Artevista, 2013
Hé Chris, La crin zijn de manen van een paard. Maar dan is het nog een kromme vertaling. En die arme dame in kwestie is werkelijk kapot van verdriet om haar ouders. Die wond en bloem zijn een metafoor voor iets onbeschrijfelijk ellendigs, een erfenis van haar overleden ouders wellicht. Ze kan zich nog net staande houden in het leven. Abrazo, Ingrid