Door jou is mijn leven —heilig en eenvoudig als een gebed— veranderd in een barbaarse gruwel van problemen die mijn aderen verstopt en mijn eer vertroebelt.
Een gewone, getrouwde man — vrouw, twee kinderen, een huis en een hond — wordt verliefd op een andere vrouw en stort zich daardoor in het ongeluk. Daarover gaat deze tango Secreto. De titel, “Heimelijk”, slaat op het geniep van deze affaire. De man om wie het gaat weet zich niet staande te houden, hij bevindt zich in een storm die zijn leven verwoest. De affaire creëert tal van problemen die hij niet aankan. De minnares heeft er minder problemen mee: “haar zijdezachte huid floreert goed doorbloed”. De relationale problemen drijven de man bijna tot zelfmoord: “vastbesloten om met één schot haar vervloekte, tot een obsessie geworden schaduw te wissen, heb ik in mijn duisternis gezocht naar een plek om te sterven, maar het wapen liet het verradelijk afweten”.
De tango Secreto werd geschreven door dichter, acteur en regisseur Enrique Santos Discépolo. Zijn tango’s gaan over zeer diverse thema’s: armoe, individueel leed, maatschappelijk onrecht, liefdesverdriet en, zoals deze Secreto, over liefdeswanhoop. Het inktzwarte verhaal van deze tango is gebaseerd op een bestaande liefdesgeschiedenis, niet van Discépolo zelf, maar van een goede vriend. De dichter heeft de ontstaansgeschiedenis van zijn tango’s toegelicht in zijn cyclus “Hoe mijn liederen ontstonden“. Zijn persoonlijke relaas aangaande “Secreto” volgt onderaan deze webpagina, volgend op de vertaling.
Secreto
Quien sos, que no puedo salvarme
muñeca maldita, castigo de Dios…
Ventarrón que desgaja en su furia un ayer
de ternuras, de hogar y de fe…
Por vos se ha cambiado mi vida
-sagrada y sencilla como una oración-
en un bárbaro horror de problemas
que atora mis venas y enturbia mi honor.
No puedo ser más vil
ni puedo ser mejor,
vencido por tu hechizo
que trastorna mi deber…
Por vos a mi mujer
la vida he destrozao
y es pan de mis dos hijos
todo el lujo que te he dao.
No pudo reaccionar
ni puedo comprender,
perdido en la tormenta
de tu voz que me embrujó…
La seda de tu piel que me estremece
y al latir florece, con mi perdición…
Resuelto a borrar con un tiro
su sombra maldita que ya es obsesión,
he buscao en mi noche un lugar pa morir,
pero el arma se afloja en traición…
No sé si merezco este oprobio feroz,
pero en cambio he llegado a saber
que es mentira que yo no me mato
pensando en mis hijos…no, lo hago por vos…
Secreto (Heimelijk)
Wie ben jij, dat ik mezelf niet kan redden
vervloekte pop, straf van God…
Een storm die in zijn razernij een verleden van tederheid, thuis en geloof verscheurt.
Door jou is mijn leven —heilig en eenvoudig
als een gebed— veranderd in een barbaarse gruwel van moeilijkheden die mijn aderen verstopt en mijn eer vertroebelt.
Ik kan niet gemener zijn,
noch kan ik beter zijn,
verslagen door jouw betovering
die mijn plicht verstoort…
Door jou als mijn geliefde
heb ik mijn leven kapot gemaakt
en het brood van mijn twee kinderen
is alle luxe die ik je gegeven heb.
Ik kon niet reageren,
ik kan het niet begrijpen
verloren in de storm
van je stem die me betoverde…
Je zijdezachte huid die mij laat trillen en die,
terwijl ik instort, goed doorbloed floreert.
Vastbesloten om met één schot haar vervloekte, tot een obsessie geworden schaduw te wissen, heb ik in mijn duisternis gezocht naar een plek om te sterven, maar het wapen liet het verradelijk afweten… Ik weet niet of ik deze bittere schande verdien, maar in plaats daarvan ben ik te weten gekomen dat het een leugen is dat ik denkend aan mijn kinderen zelfmoord pleeg… nee, ik doe het voor jou…
Discépolo’s over Secreto
Enrique Santos Discépolo heeft het ontstaanproces van zijn liederen gedeeld in een cyclus van radiouitzendingen: “Hoe mijn liederen ontstonden“, Radio Belgrano, 1947. De teksten hiervan zijn vastgelegd in: “Discépolo”, Cuadernos de Crisis Nº 3, Bs. Aires, 1973. Het volgende verhaal is een onderdeel van die uitzendingsreeks en gaat over het ontstaan van de tango Secreto.
“Het drama van Secreto is het drama van een man. Van een vriend, een broederlijke vriend. Hij was een eenvoudig man, nou ja, zonder grote problemen. Hij was noch rijk noch arm. Op volwassen leeftijd ontmoette en trouwde hij een vrouw die noch mooi noch lelijk was. Een van die vrouwen die geboren zijn om te trouwen en kinderen te krijgen. Want hierin, zoals in alles, zijn er twee soorten vrouwen: zij die niet trouwen… en zij die altijd trouwen, ook al zijn ze niet sensationeel… of mooi… of wat dan ook.
Het geval van mijn vriend was gewoontjes, zoals dat van zovelen. Hij had zijn vrouw, zijn huis, twee kinderen. Hij leefde. Hij kwam heel af en toe naar onze nachtelijke groep, maar vertrok altijd op een discreet tijdstip. Hij had de bescheidenheid om niet laat thuis te komen. Overdreven discrete mensen maken me bang, want de dag dat ze iets stoms doen, maken ze het heel groot…
Mensen die geen kindertijd hebben gehad, zij die geen jeugd hebben gehad, ze maken me bang… De natuur neemt altijd wraak en het is zowel tragisch als komisch om te zien hoe de natuur oudere mannen jongensachtige dingen laat doen. Mijn vriend was het type dat op school altijd een tien haalde… die, toen hij begon te werken, zijn moeder zijn volledige salaris gaf… en toen hij trouwde nam hij een hypotheek voor een klein huis opdat hij op zondag niet zou uitgaan…
Tot er gebeurde wat gebeuren moest… Dat wil zeggen, wat niet hóefde te gebeuren. De lijst met dingen die een man niet mogen overkomen, is eindeloos. Van het niet missen van de trein tot niet dom zijn, allemaal dingen die niet zouden moeten gebeuren. Mijn arme vriend overkwam het ergste: hij ontmoette een andere vrouw en werd als een winkelbediende op haar verliefd…
Sommige mensen doen zich jonger voor dan ze zijn. Maar bij mijn vriend was het verschrikkelijk. Een volwassen man op een leeftijd van mannen die ’s avonds met de hond in een onooglijk kloffie een blokje om gaan. En het was toen, op onverklaarbare wijze, dat hij die andere vrouw ontmoette en verliefd werd.
Zoals het lied het verwoordt: “zijn leven, heilig en eenvoudig als een gebed, veranderde in een barbaarse gruwel van problemen.” Vooral omdat hij niet bereid was het te begrijpen, noch te overwinnen. En aangezien al het diep dramatische aan het komische raakt, werd het belachelijke probleem door zijn vrouw, de echte, opgepakt… Zij — arme engel — was zich niet bewust van de enorme storm waarin de man verkeerde. Ze geloofde dat hij ziek was en probeerde hem te genezen… Zij dacht dat hij betoverd was! Zij verbrandde poeders en vreemde dingen… Zij liet zijn hemd buiten hangen en bij zonsopgang zei zij absurde woorden tegen hem…
De enige voldoening — als dat al zo mag worden genoemd — de enige voldoening van mijn arme vriend was dat zijn vrouw tijdens die verschrikkelijke periode nooit een vermoeden had van de reden van zijn ziekte. Ik herinner me dat ik een keer dringend naar mijn vriend toe ging. Hij wilde zich het leven benemen en er volgde een heuse worsteling om hem de revolver te ontnemen en op dat moment, terwijl ik als een gek hem ervan probeerde te overtuigen dat zijn beslissing onvergeeflijk was, gooide de arme dame, de echte dame, een paar balletjes naftaleen voor de deur van de kamer waarin we waren…
Waarom die dingen?… Geen idee!… Misschien hebben ze haar dat aangeraden om haar man te genezen. En de waarheid is dat die dingen haar man niet genazen, maar wel mij bijna vermoordden. Want na de eindeloze scène die ik met hem had, totdat hij me de revolver overhandigde, kwam ik verbijsterd naar buiten, de balletjes zag ik niet… ik stapte erop… en vijf meter verderop kwam ik tegen de piano tot stilstand…
Was mijn vriend behekst?… Ik geloof dat het gewoon liefde was. Anders, raar, ziek, maar uiteindelijk liefde. Het was niet de opzwepende liefde van een Don Juan, de liefde die in kroegen hardop wordt beleden. Het was de liefde van Amiel, die niet wordt gezegd, die alleen wordt gebeden… Zo werd Secreto geboren… bitter en pijnlijk zoals die liefde van mijn vriend, die ik niet heb beleefd, maar die me wel zeer deed.”
Bronnen
www.margen.org/desdeelmargen/num2/disce.html (link is dood)
http://tangosalbardo.blogspot.com/2014/01/secreto-por-discepolo.html
