Een man kan uit jaloezie zelfmoord plegen, maar het is hem vergeven als het gaat om de hartstochtelijke liefde voor een vrouw.
Deze Sentimiento gaucho is een tango uit 1924, van de hand van de gebroeders Rafael en Francisco Canaro. De tekst is een verhaal in een verhaal. In het eerste couplet bevinden we ons in een duister, tochtig pakhuis waar zwervers onderdak vinden. In een van de donkere hoeken bevindt zich een dronkaard, en die vertelt de tekstdichter zijn geschiedenis die in de volgende twee coupletten uit de doeken wordt gedaan. Die geschiedenis betreft een geliefde die vertrok naar een andere man. De verteller, de aan lager wal geraakte dronkenlap, blijft onthutst achter. Hij hield oprecht van de dame in kwestie, het was de liefde van zijn leven. Hij gunt haar een nieuw leven, maar zijn liefde voor haar was zo sterk, zo krachtig dat hij wel zelfmoord had kunnen plegen. Maar het werd dus een bestaan als dakloze…
In 1924 schreef het platenlabel Nacional een wedstrijd uit voor componisten. De ingeleverde tango’s werden in de bioscoop Grand Splendid uitgevoerd door het orkest van Roberto Firpo — instrumentaal, want het ging om de muziek. Het publiek mocht in verschillende rondes stemmen, en uiteraard werden er ook pogingen gedaan om de zaak te bedriegen. Eerste werd uiteindelijk de tango Sentimiento gaucho van de gebroeders Canaro, tweede Pa que te acordés van Lomuto, derde Organito de la tarde van Firpo. De tango Sentimiento gaucho had aanvankelijk geen tekst, die werd pas een jaar later toegevoegd.
Sentimiento gaucho viel in 1943 ten prooi aan de censuur. Want zo’n haveloze dronkaard, dat kon natuurlijk niet. Evenmin de liefdescapriolen van de geliefde die valt voor de verleidingskunsten van een ander, ook dat werd als immoreel beschouwd. De tekst werd op een aantal plekken aangepast. In 1947 werd het nummer in gecensureerde vorm opgenomen door het orkest van Francisco Canaro, met Nelly Omar als zangeres. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Sentimiento_gaucho
Sentimiento gaucho
En un viejo almacén del Paseo Colón,
donde van los que tienen perdida la fe,
todo sucio, harapiento, una tarde encontré a un borracho sentado en oscuro rincón.
Al mirarle sentí una profunda emoción
porque en su alma un dolor secreto adiviné
y, sentándome cerca, a su lado, le hablé,
y él, entonces, me hizo esta cruel confesión.
Ponga, amigo, atención.
Sabe que es condición del varón el sufrir…
La mujer que yo quería con todo mi corazón
se me ha ido con el hombre que la supo seducir
y, aunque al irse mi alegría tras de ella se llevó,
no quisiera verla nunca…
Que en la vida sea feliz
con el hombre que la tiene pa’ su bien…
o qué sé yo.
Porque todo aquel amor que por ella yo sentí
lo cortó de un solo tajo con el filo’e su traición…
Pero inútil… No puedo, aunque quiera, olvidar
el recuerdo de la que fue mi único amor.
Para ella ha de ser como el trébol de olor
que perfuma al que la vida le va a arrancar.
Y, si acaso algún día quisiera volver
a mi lado otra vez, yo la he de perdonar.
Si por celos un hombre se puede matar
se perdona cuando habla muy fuerte el querer
a cualquiera mujer.
Hartstocht van een gaucho
In een oud pakhuis aan de Paseo Colón,
waar zij, haveloos en vuil, heengaan die alle moed verloren hebben, daar vond ik op een namiddag in een donkere hoek een dronkaard. Toen ik naar hem keek, bekroop mij een diep gevoel omdat ik in zijn ziel een geheime smart vermoedde en terwijl ik naast hem zat, sprak ik met hem, en hij deed mij toen deze wrede bekentenis. Let op, vriend.
Weet dat het het lot van een man is om te lijden… De vrouw van wie ik met heel mijn hart hield, is meegegaan met de man die haar wist te verleiden en, hoewel bij haar vertrek mijn vreugde voor haar bleef, zou ik haar nooit meer willen zien… Moge ze in het leven gelukkig zijn
met de man die haar voor zijn bestwil heeft…
of wat ik ervan weet. Want alle liefde die ik voor haar voelde, sneed zij in één haal door met het scherp van haar verraad…
Maar het is zinloos… hoezeer ik ook wil, ik kan de herinnering aan mijn enige liefde niet uitwissen. Voor haar moet het als de geur van honingklaver zijn, van een nieuw leven dat voor haar aanvangt. En als zij op een dag naar mij zou willen terugkeren, moet ik haar vergeven. Ja, een man kan uit jaloezie zelfmoord plegen, maar het is hem vergeven als het gaat om de hartstochtelijke liefde voor een vrouw.
Gecensureerde regels
De onderstreepte zindelen vielen ten prooi aan de censuur van 1943-1949. De slechte, abjecte individuen werden geschrapt en vervangen door minder schadelijke, individuele hersenspinsels. Todo sucio, harapiento, una tarde encontré, “op een avond, vond ik, vuil en haveloos”, werd: entre sombras de penas una noche encontré, “op een nacht, in de schaduwen van verdriet, ontmoette ik”. Con el hombre que la supo seducir, “met de man die haar wist te verleiden”, werd tras un sueño que no supo resistir werd “door een droom die zij niet wist te weerstaan”. Si por celos un hombre se puede matar, “als een man uit jaloezie zelfmoord pleegt”, werd Que si a veces un hombre a otros puede enfrentar, “dat als een man soms vijanden maakt”.
Bronnen
https://lyricstranslate.com/en/sentimiento-gaucho-gauchos-lament.html
Joep à Campo, Tango, lied van Buenos Aires, Artscape | Artevista, 2013
Nog een mooie uitvoering van Sentimiento gaucho, in de studios van radiostation La 2×4 Buenos Aires. Paola Fontana zingt, Rodrigo Medina bespeelt de gitaar en Ariel Varnerin de guitarrón.