Om te winnen in het kaartspel van het leven, moest ik eerst verliezen.
De titel van deze tango luidt Suerte loca. In het Nederlands: “Gek veel geluk”. Dat geluk slaat op de hoofdpersoon van de tekst die, gepokt en gemazeld door grillen van het toeval geleerd heeft te winnen. In de tekst is het kaartspel een metafoor voor het leven. Wat naïef gezien misschien stom toeval lijkt, blijkt bij nader inzien toch vaak voort te komen uit berekenend gedrag, uit list en bedrog. Hopen op geluk, dat de hoofdprijs op jouw lootje valt houdt de moed er misschien in, maar het verdriet en de pijn ligt dan altijd op de loer.
De muziek van Suerte loca is van componist, orkestleider en bandoneonist Anselmo Aieta, de tekst van Francisco García Jiménez. Deze dichter liet zien hoe sterk een tango met uitgebreide metaforen is: de slimme streetwise tekst en de kaarttafel-allegorie behandelt zijdelings het bekende thema van de verloren liefde. García Jiménez staat bekend als een verfijnde tekstschrijver. Zijn hoogtepunt beleefde in de jaren twintig. Samen met Aieta zette hij zijn stempel op het tangoliedboek met memorabele liederen zoals bijvoorbeeld de tangos Alma en pena, Siga el corso en de wals Palomita blanca, alle uit de jaren twintig. Uit de veertiger jaren stamt de bekende tango Mariposita. Bron: http://tangodc.com/lyrics/2020/10/21/suerte-loca
De tekst van Suerte loca heeft verschillende niveaus. Oppervlakkig gezien gaat het over een kaartspel genaamd truco. Dat is een gokspel waarbij gebruik wordt gemaakt van een klassiek Spaans kaartendeck met veertig kaarten. Het spel heeft nauwe banden met de arrabal, de buitenwijken van Buenos Aires. En het heeft ook banden met tango, omdat truco vaak werd gespeeld in dezelfde clubs waar tango werd gedanst. In sommige nachtclubs (boliches) speelt men het nog steeds. In Suerte loca zingt de dichter dat hij in eerste instantie net als alle beginners was… hij dacht dat truco over geluk ging. Maar later beseft hij dat de slimmerikken altijd winnen, met list en bedrog. Na verloop van tijd pikt hij hun trucjes op en leert hij het spel. Hij zegt dat geluk een illusie is. Wees geen sukkel. Wees verstandig en leer van je fouten… of verlies. Behalve een gokadvies is het ook een algemeen advies. En afhankelijk van hoe je het wilt interpreteren, is het ook een stukje tango-cynisme tegenover de rijken en machtigen. Op het laagste niveau praat de dichter als een maffioso: knoei met mij en je gaat dood. Hij gebruikt het woord ‘vil’, wat letterlijk ‘vilein’ betekent, om de rücksichtlose mensen te beschrijven die weten hoe ze moeten winnen. Ten slotte zou de tekst ook op cynische wijze kunnen spreken over de illusie van liefde en relaties. La carta de la boca, de “kaart van de mond”, zou ook over een kus kunnen gaan. En het “Volg je hart en trek de kaarten van de pijn” zou dan over relaties gaan. Bron: https://www.tangoandchaos.org/chapt_4music/12suerteloca
Suerte loca
En el naipe del vivir
suelo acertar la carta de la boca,
y a mi lado oigo decir
que es porque estoy con una suerte loca.
Al saber le llaman suerte..!
Yo aprendí viendo trampearme,
y ahora sólo han de coparme
cuando banquen con la Muerte.
En el naipe del vivir,
para ganar, primero perdí.
Yo también entré a jugar
confiado en la ceguera del azar
y luego vi que todo era mentir
y el capital en manos del más vil…
No me creés…¡Te pierde el corazón!
¡Qué fe tenés!…¿No ves que no acertás?
¿Que si apuntás a cartas de ilusión
son de dolor las cartas que se dan?
No me envidies si me ves
acertador, pues soy el Desengaño…
Y si ciego así perdés,
es que tenés los lindos veinte años…
El tapete es la esperanza
y, a pesar de lo aprendido,
si me dan lo que he perdido
vuelve a hundirme la confianza…
¡Suerte loca es conservar
una ilusión en tanto penar!
Suerte loca (Gek veel geluk)
In het kaartspel van het leven
trek ik vaak de juiste kaart
en om me heen hoor ik zeggen
dat het komt omdat ik gek veel geluk heb.
Wat ze geluk noemen, is in feite kennis…!
Ik heb geleerd door te kijken hoe ze me bedriegen, en nu kunnen ze me alleen nog verslaan als ze betalen met de Dood.
Om te winnen in het kaartspel van het leven,
moest ik eerst verliezen.
Ook ik ging het spel in vol vertrouwen in de blindheid van het toeval en later zag ik dat het allemaal een leugen was en de winst in handen van de grootste schoften terecht komt…
Je gelooft me niet..! Je verliest je hart! Hoe zeker jij van jezelf bent..! Zie je niet dat je het fout hebt? Dat als je je gelukskaarten hoopt te trekken, je de kaarten van de pijn gegeven krijgt?
Benijd me niet als je me ziet winnen,
want ik ben de Ontgoocheling…
En als je zo blind verliest,
is het omdat je slechts twintig lentes telt…
De speeltafel betekent hoop
en, ondanks wat ik geleerd heb,
als ik terugkrijg wat ik heb verloren
zinkt mijn zelfvertrouwen weer naar de bodem…
Dwaas geluk is het om hoop
te behouden bij zoveel verdriet!
Over de vertaling
De tango Suerte loca stamt uit 1924 en bevat veel beeldspraak die het kaartspel betreft. Bij de vertaling is dankbaar gebruikt gemaakt van de onderstaande bronnen. Elke bron doet het anders, ik heb van elk naar eigen inzicht de vruchten geplukt. De tekst maakt overigens gebruik van het voseo, de tweede persoon enkelvoud die met vos (eigenlijk een meervoud) wordt aangesproken. De gewone tweede persoon enkelvoud, die met tu, wordt tuteo genoemd.
Bronnen
https://letrasdetango.wordpress.com/2013/07/25/suerteloca/
https://escuelatangoba.com/marcelosolis/argentine-tango-lyrics-translations-suerte-loca/
https://tangowiki.org/wiki/Suerte_loca
http://tangodc.com/lyrics/2020/10/21/suerte-loca
https://www.tangoandchaos.org/chapt_4music/12suerteloca
