Wanneer de nacht de moerassen omhult en je, daar in de verte, de klokken hoort die oproepen tot gebed, leg dan een rouwlint op mijn gitaar.
De tango Trago amargo stamt uit 1925. De titel betekent “Bittere slok” of “Bittere dronk”. De hoofdpersoon uit de tekst is een gaucho die van het levenspad af is geraakt. Zijn dolk is hij kwijt, zijn deken ook. Hij keert terug naar zijn moedertje, die hem bij het haardvuur bittere thee brouwt: een mate, de bittere thee van de Argentijnen. Hij laat zich zijn gitaar aanreiken, waarvan de snaren met stof bedekt zijn. Die gitaar vormt een band met zijn voormalig geliefde die hem in de steek heeft gelaten. Hij is in- en inverdrietig. Hij wil alleen maar huilen en zich bedrinken. Zijn gitaar laat hij het liefst maar bedekken met een zwart rouwlint.
Trago amargo
Arrímese al fogón,
viejita, aquí a mi lado
y ensille un cimarrón
para que dure largo;
atráquele esa astilla,
que el fuego se ha apagado,
revuelva aquellas brasas
y cebe bien amargo;
Alcance esa guitarra
de cuerdas empolvadas,
que tantas veces ella besó su diapasón,
y arránquele esa cinta, donde la desalmada
bordó, con sus engaños,
mi gaucho corazón.
¿Usted lo recuerda, madrecita santa,
cómo la quería, cómo yo la amé?
¡Que puse dado mi vida, mi daga y mi manta!…
Y, sin embargo, madre, la ingrata se fue…
Apague esa leña, que mi vista daña…
Los ojos me lloran… Yo no sé por qué…
Pues quiero olvidarla,
ahogándome en caña,
y quiero estar cerca, cerquita de usted…
No llore, madrecita,
no aumente más mi pena
y séquese esas lágrimas
que me hacen tanto mal…
Y cébeme otro amargo…
Y ponga yerba buena
que, mientras,
yo a la caña le pongo otro bozal…
Después,
cuando la noche envuelva los bañados
y se oiga, allá, a lo lejos,
el toque de oración,
inclínese a la Virgen de los Desamparados
y a mi pobre guitarra colóquele un crespón…
Trago amargo (Bittere dronk)
Kom dichterbij het vuur,
moeder, hier naast me
en ververs de theebladeren
opdat de mate lang goed blijft;
leg een nieuw houtblok op,
het vuur is uit,
pook de brandende kolen op
en serveer de mate goed bitter;
Geef me die gitaar aan
met haar stoffige snaren,
waarvan zij zo vaak de fretten kuste,
en ruk de gitaarriem weg, waarop zij, de zielloze, met haar bedriegerijen,
mijn gaucho hart borduurde.
Weet je nog, heilige moeder,
hoe ik haar beminde, hoe ik van haar hield?
Dat ik mijn leven gaf, mijn dolk en mijn mantel….
En toch, moeder, vertrok de ondankbare….
Blus het vuur, het schaadt mijn zicht.
Mijn ogen tranen… Ik weet niet waarom…
Want ik wil haar vergeten,
mezelf bedrinken ,
en ik wil dichtbij zijn, dichtbij jou…
Huil niet, moedertje,
maak mijn verdriet niet groter
en droog die tranen
die me zoveel pijn doen…
En maak me nog een bittere thee…
voeg sterke kruiden toe
zodat ik daarmee
de drank kan beteugelen…
Daarna,
wanneer de nacht de moerassen omhult
en je, daar in de verte, de klokken hoort luiden die oproepen tot gebed,
kniel dan voor Maria Maagd der Verlatenen
en leg een rouwlint op mijn gitaar…
Vertaalkwesties
Bij de vertaling is dankbaar gebruik gemaakt van de Engelse vertaling van het Tango Poetry Project, zie de bronvermelding hieronder. De tekst van Trago amargo bevat nogal wat Lunfardo, het slang van Buenos Aires. Zonder hulp van deze Engelse vertaling zou ik er niet uitgekomen zijn, vrees ik.
Helaas laat deze vertaling mij in steek bij de regels die beginnen met No llore, madrecita. De laatste regel van dat tekstdeel luidt yo a la caña le pongo otro bozal. Ik kan die regel niet goed duiden. Die betekent zoveel als dat “Ik aan de drank een volgende muilkorf toevoeg”? Best vreemd, toch? Ik heb er maar een slag naar geslagen.
En het deel over de gitaar met de bestofte snaren intrigeert ook. In de laatste drie regels heeft de voormalig geliefde, de zielloze, op de draagriem van zijn gitaar iets geborduurd, te weten zijn gaucho hart. En dat niet zomaar, maar met list en bedrog. Maar wat betekent dat nou; iemands hart ergens op borduren? Gewoon iemand inpakken?
Bronnen
https://www.tangopoetryproject.com/translations/trago-amargo
https://www.todotango.com/musica/tema/1201/Trago-amargo/
Joep à Campo, Tango, lied van Buenos Aires, Artscape | Artevista, 2013
