Zelfs als je leven in elkaar stort, zelfs je als een pijn verbijt, verwacht nooit hulp, geen hand, geen gunst.
De tango Yira, yira heeft een inktzwarte tekst. De coupletten beschrijven iemand die door het leven in de steek is gelaten: iemand die geen geluk heeft, geen geld, geen eten, geen dak. En erger nog, ook geen vrienden. De tekst trekt bittere conclusies: waar je aanbelt — om in de armen van een vriend te kunnen sterven — wordt niet open gedaan, en waar je ineenstort, staan de mensen om je heen klaar om de kleren te passen die je zult achterlaten. Het credo is: verwacht geen helpende hand, geen gunst, van niemand niet. Alles is een leugen, nergens is liefde, de wereld geeft nergens om. Het Yira, yira uit de titel is de zeer meerduidige conclusie, want die zegt i) dat de wereld zinloos blijft “doormalen”, ii) dat het geluk, dat hem zo in de steek heeft gelaten, blijft “doortippelen” en c) dat “doelloos ronddolen” het enige is wat de dakloze overblijft.
Zowel de tekst als de muziek van dit lied is geschreven door Enrique Santos Discépolo, schrijver, acteur en filmregisseur. De tango Yira, yira is een van zijn vele maatschappijkritische teksten, geschreven in 1929 en opgenomen in 1930. Het lied is een portret van Argentinë en Buenos Aires ten tijde van de Great Depression.
In de periode 1943-1949 had Yira, yira te lijden van de censuur opgelegd door de regering Péron. De titel kon niet door de beugel, die werd Camina, camina, “Wandel, wandel”. Ook de coupletten moesten anders, vanwege het vele Lunfardo, het slang van Buenos Aires.
Gek genoeg verbond Discépolo zich actief met de corporatistische politiek van Péron, die onder meer de vakbonden een sterke rol gaf. Zijn peronistische activisme, onder meer op de radio, isoleerde Discépolo steeds verder. Hij werd openlijk tegengewerkt. Aan dat sociale isolement ging Discépolo ten onder, hij stierf in 1951, eenzaam en alleen zoals het personage in Yira, yira. Bron: https://www.todotango.com/historias/cronica/422/Discepolo-y-la-politica:-%C2%ABVeras-que-todo-es-mentira%C2%BB/
Yira, yira
Cuando la suerte que es grela
fallando y fallando, te largue parao,
cuando estes bien en la via,
sin rumbo desesperao.
Cuando no tengas ni fe,
ni yerba de ayer,
secandose al sol…
Cuando rajes los tamangos
buscando ese mango
que te haga morfar…
La indiferencia del mundo
que es sordo y es mudo,
recien sentiras.
Veras que todo es mentira,
veras que nada es amor
que al mundo nada le importa,
Yira… yira…
Aunque te quiebre la vida,
aunque te muerda un dolor,
no esperes nunca una ayuda
ni una mano… ni un favor.
Cuando esten secas las pilas
de todos los timbres
que vos apretas…
buscando un pecho fraterno
para morir… Abrazao…
Cuando te larguen parao
despues de cinchar
lo mismo que a mi.
Cuando manyes que a tu lado
se prueban la ropa
que vas a dejar,
te acordaras de este otario
que un dia cansado
se puso a ladrar.
Aunque te quiebre la vida,
aunque te muerda un dolor,
no esperes nunca una ayuda
ni una mano…ni un favor.
Yira, yira (Draai, tippel maar rond)
Wanneer het geluk, die wispelturige
hoer, je in de steek laat,
wanneer je op straat bent beland,
doelloos, wanhopig,
wanneer je geen geloof hebt,
noch een theezakje van gisteren,
om te drogen in de zon…
Wanneer je je schoenzolen verslijt
op zoek naar wat poen
om te eten,
dan voel je weer eens
de onverschilligheid van de wereld,
doof en stom.
Je zult merken dat alles een leugen is,
je zult zien dat nergens liefde is,
dat de wereld nergens om geeft,
draai… tippel… zwerf…
Zelfs als je leven in elkaar stort,
zelfs als je een pijn verbijt,
verwacht nooit hulp,
geen hand… geen gunst.
Als de batterijen
van alle deurbellen waar je aanbelt
opgedroogd zijn…
op zoek naar een broederlijke borst
om in een omhelzing te sterven…
Wanneer ze je,
na al je harde werken, ontslaan
net als mij gebeurd is.
Wanneer je bemerkt dat ze
om je heen de kleding passen
die jij zult achterlaten,
dan zul je je deze stomkop herinneren
die op een dag
vermoeid begon te janken.
Zelfs als je leven in elkaar stort,
zelfs als je een pijn verbijt,
verwacht nooit hulp,
geen hand… geen gunst.
Toelichting
De tekst van Yira, yira bevat veel Lunfardo, het slang van Buenos Aires. Een grela is een prostituee, een vrouwspersoon, vriendin, veelal met een negatieve connotatie. Largarse parao betekent zoiets als laten vallen, in de steek laten, ontslaan. Tamangos zijn schoenen, sandalen. Mango is geld (een peso). Morfar is eten. Yira is de gebiedende wijs van girar, draaien en is afkomstig van het Italiaanse girare wat ook draaien betekent. In deze context kan het ook “tippelen” betekenen. Cinchar is hard werken. Manyar (van het Itatiaanse mangiare) betekent eten, maar ook begrijpen, doorhebben. Een otario is een sufferd, een domkop.
Bronnen
www.planet-tango.com/lyrics/yirayira.htm [link is dood]
http://faculty.ce.berkeley.edu/coby/songtr/tangos/yira.htm
https://www.eltango.com.ar/letras/yira-yira-en-ingles/
Joep à Campo, Tango, lied van Buenos Aires, Artscape | Artevista, 2013
