El tigre Millán – Orquesta Nelson Alberti

April 2023, Lo D’Arienzo te Uruguay. We zijn bij een festiviteit ter herinnering aan de Cumparsita van de Uruguayaanse Gerardo Matos Rodríguez, de beroemde tango die voor het eerst opgenomen werd op 19 april 1917. Het orkest van Nelson Alberti speelt de tango “El tigre Millán” van Francisco Canaro (ook geboren in Uruguay). De zanger is Gerardo Terra.

El tigre Millán

Zelfs in het aangezicht van de dood was hij nooit bang, want “El Tigre Millán” was een echte man.

El tigre Millan is een tango over een echte vent. Een bullebak om te zien, geen knappe man. Donkere huid, zwart krulhaar en een ontsierend litteken op zijn gezicht. Bang was hij niet, deze tijger genaamd Millán, hij sloeg om zich heen als het moest. maar veel geluk had hij niet, niet in het gokken en niet in de liefde. Hij werd afgewezen door de enige vrouw waarvan hij hield. Uiteindelijk werd hij op een nacht verraderlijk neergestoken door twee mannen die het op hem gemunt hadden.

Tekst en muziek van El tigre Millán zijn van Francisco Canaro, de grote orkestleider met meer opnamen dan ieder ander: zo’n 3800. Er bestaan verschillende versies over de oorsprong van deze tango. Canaro heeft nooit een poging gedaan om de zaak op te helderen, want daardoor zou het nummer zijn mysterieuze status verliezen. Eén versie is dat er rond 1900 in de buurt van Barracas een man woonde die werkte als arbeider in een vleesverpakkingsfabriek, een harde werker en bezoeker van de milongas, maar met een reputatie als slechterik die zijn bijnaam Tigre Millán had opgeleverd (hoewel dat niet zijn achternaam was). De versie geeft aan dat de man altijd dezelfde vrouw uitkoos om mee te dansen, die niet alleen de beste danseres was, maar ook de minnares van een politiechef uit La Boca. De jonge vrouw merkte tegen deze laatste op dat ze niet graag met El Tigre danste omdat hij vuil, met de geur van zijn werk en in dezelfde kleren naar de dansvloer ging. De politieman stuurde twee ondergeschikten in burgerkleding die El Tigre op een nacht aanvielen om hem bang te maken, maar toen hij een mes trok om zich te verdedigen, schoten ze hem neer. Van deze versie geven sommigen meer details, ze plaatsen de actie aan het begin van de 20e eeuw, ze zeggen dat de man uit Entre Ríos kwam, dat hij in de Anglo vleesverpakkingsfabriek in Avellaneda werkte en dat hij twee nachtclubs bezocht aan weerszijden van de Alsinabrug, “La Blanqueada” in de hoofdstad, en “La chancha negra”, een bodegón milonguero, waar ook hanengevechten met hoge inzet plaatsvonden, gelegen aan de provinciale kant, naast waar nu het monument van “El tigre Millán” staat (zie verderop).

Een andere versie brengt de tango in verband met een krantenverkoper genaamd Carlos Millán die zijn kraam had op een hoek in Valentín Alsina, die drukbezocht werd voor zowel de verkoop van kranten als voor het inzetten van illegale weddenschappen. Millán werd onder druk gezet door twee broers – sommigen zeggen dat ze zijn hoek wilden hebben en anderen zeggen dat het een rokkenkwestie was – die beschermd door enkele politici hem op een nacht lieten vermoorden. In sommige versies lukte het Millán om vier aanvallers neer te schieten voordat hij stierf. Met betrekking tot deze versie zegt Walter Ercoli dat de krant La Defensa de Valentín Alsina op 6 januari 1935 onder de kop Hechos graves que conmueven a la población meldde dat de buren en vrienden van Carlos Millán ontkenden dat Millán, gedood in een hevige schietpartij met de politie, een crimineel was zoals de politie beweerde. Maar, concludeert Ercoli, dit kon niet Canaro’s Tigre Millán zijn omdat op die datum de tango al in première was gegaan.

Op een pleintje in Valentín Alsina in de provincie Buenos Aires bevond zich het Monumento al Malevo, ook bekend als El malevo de fierro, een acht meter hoog werk dat herinnert aan de man die wordt afgebeeld in “El Tigre Millán”. Volgens de stedelijke mythologie werd deze vermoord wegens het verraad van een vrouw. Naast “El fierro” staat een ander beeld dat Tango de acero (“De tango van staal”) wordt genoemd. Beide beelden zijn gemaakt door de beeldhouwer José Perera, een in 1948 geboren Madrileen die al jaren in Valentín Alsina woont en zich sinds 1970 bijna uitsluitend aan de beeldhouwkunst wijdt. Zijn werken zijn van geslagen plaatstaal dat hij koud modelleert door hameren en autogeen lassen. Op 29 juni 2018 werden de twee monumenten door de gemeente Lanús verwijderd met als doel de Tango de acero op het pleintje aan de overkant van de laan te plaatsen en El malevo de fierro te verplaatsen naar een andere plek in het oostelijke deel van de wijk. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/El_Tigre_Mill%C3%A1n

Volledige vertaling

Corina Herrera and Pablo Rodriguez – El tigre Millán

Juli 2017, we zijn bij het Mediterranean Summer Tango Festival in Poreč, Croatia. Corina Herrera en Pablo Rodriguez interpreteren de tango “El tigre Millán”. Pablo Rodriguez is de eerste danspartner van Noelia Hurtado. Over Corina Herrera, toch een geweldige danseres, kan ik maar bar weinig informatie vinden op internet. Volgens haar instagram-profiel is ze artiest, danseres, tangolerares en moeder van drie kinderen. De muziek die klinkt is van het orkest van Juan D’Arienzo, de zanger is Alberto Reynal.

Loca de amor (vals)

Oktober 2014. In een krap keukentje presenteren de twee heren uit de video hun uitvoering van de tangowals La loca de amor. Bijzonder is de kopstem van de gitarist, hij houdt dat zonder problemen vol. Waar deze muzikanten vandaan komen, ik heb geen idee. Youtube geeft helemaal geen clou. Het destreffende Youtube-kanaal geeft nog wel een paar andere muziekvideo’s van de heren, Grupo Fenix heten ze daar.

Nummer 

La loca de amor

Arme Lola, hoe teder aanbad ze haar eerste vurige liefdes, die prachtige, heldere schitteringen die de liefde in haar boezem achterliet.

Bijzonder lied, deze wals getiteld Loca de amor of beter: La loca de amor. De tekst is een beetje ééndimensionaal, op het sentimentele af. De titel betekent: “De liefdes-gekkin” en deze gekke vrouw is de hoofdpersoon van de tekst. Lola is haar naam. Zij leeft op het platteland, houdt van haar geliefde Marcelo, maar de laatste komt als dienstplichtige om in de oorlog met een vijandig buurland. Sindsdien is Lola gek van verdriet. Hoe knap ze ook is, in haar omgeving staat ze bekend als een “loca de amor”. De gekte neemt alleen maar toe en bezorgt haar uiteindelijk haar dood: ze kan niet meer zonder haar Armando.

De tekst van dit nummer komt rechtstreeks uit het gedicht La Loca de Amor uit 1940, geschreven door Ricardo Juan Podestá, ook de auteur van de tango Don Juan (El taita del barrio). De muziek is een zeer oude 19e-eeuwse melodie, die uitgewerkt en verfijnd werd door Enrique Caviglia. Bron: https://lyricstranslate.com/en/la-loca-de-amor-madwoman-love.html

Volledige vertaling
Nummer 

Celine Giordano y Alexis Quezada – Loca de amor

Maart 2019, München, Duitsland. Het Frans/Chileense danspaar Céline Giordano en Alexis Quezada treedt op en interpreteert de tangowals Loca de amor. Céline en Alexis hebben geen dansschool, maar reizen rond, vooral in Europa en geven workshops van een of meer dagen tot een hele week. De muziek die speelt is van het orkest van Rodolfo Biagi, de zang is van Teófilo Ibáñez.

Nummer 

Se muere de amor – Orquesta La Biaba

Augustus 2017, Teatro Príncipe de Asturias, Rosario, Argentië. Het Orquesta La Biaba treedt op en geeft een práchtige interpretatie van de tango Se muere de amor van Maffia en Castillo. Mooi gevoelig gespeeld. En knap van die bandoneonista, die tegelijkertijd speelt en zingt — zelfs zonder begeleiding! Dat zie je niet zo veel, al is de bekende zanger en bandoneista Rubén Juarez in deze een leidend voorbeeld.

Se muere de amor

Langs de straten van de wind zal ik een stukje nostalgie zijn op zoek naar jou.

Een droevig liefdesverdriet, dat is deze Se muere de amor. In het Nederlands: “Smachtend van liefde”. In de tekst van deze tango herinnert de tekstdichter zich de zwarte haren van de geliefde, haar bleke gezicht. Zij is voor hem een droom waaraan hij zich koestert. Maar zij komt niet terug. Zij is als een lied in de verte, hij blijft op zoek naar haar.

Smachten van liefde, dat komt natuurlijk veel voor in de tango. Afgaand op de titel, laat deze tango zich makkelijk verwarren met bijvoorbeeld Come se muere de amor (bekend in de uitvoering van De Angelis) en Cuando el amor muere (net als deze Se muere de amor uitgevoerd door Di Sarli). Zo gek is dat natuurlijk niet. De website tango.info geeft meer dan 700 titels met amor, en meer dan 100 titels met alle vervoegingen van morir en muerto. De doorsnede van deze twee lijsten mag je zelf uitrekenen, maar de grootte daarvan is dus minstens drie.

Volledige vertaling

Paloma y Maximiliano – Se Muere De Amor

Maart 2024, Tango Notturno, Athene, Griekenland. De Chileense dansers Paloma Berrios en Maximiliano Alvarado interpreteren de tango Se muere de amor. De muziek die speelt is van het orkest van Carlos Di Sarli, de stem is van Mario Pomar.

Paloma en Maximiliano zijn afkomstig uit Santiago, Chili en dansen al 25 jaar samen. Van jongs af aan delen ze de passie voor Argentijnse tango. Ze werden gevormd in Chili en in Buenos Aires, door vele Argentijnse meesters. Vanuit Miami, Florida, USA hebben ze door Zuid- en Noord-Amerika getourd en en door een deel van Europa. Ze hebben lesgegeven en opgetreden in casino’s, congrescentra, hotels en tv-shows. In 2007 wonnen ze de 2e plaats in het wereldwijde tangokampioenschap in Buenos Aires en de 1e plaats in 2008 in de Trex Games in Zuid-Korea. Ze definiëren hun stijl als salon-tango, ontwikkelen hun stijl als een permanent laboratorium, experimenteren met de beweging van het lichaam vanuit de eenvoud van het leven, ervan overtuigd dat de tango een dans voor iedereen is. Het maakt niet uit hoe oud je bent, wat je achtergrond is of dat je nog nooit hebt gedanst. Bron: https://www.palomaymaximiliano.com/us

Cuando el amor muere – Libertad Lamarque

Een scene uit de film “Una vez en la vida” van regisseur Carlos Borcosque uit 1941, waarin een hoofrol voor Libertad Lamarque, actrice en zangeres. In de film gaat een vrouw trouwen met een apotheker uit een kleine stad. De nacht ervoor redt ze een vreemdeling van een ontvoering. Deze man lijkt in niets op haar kille verloofde en zij ontsnapt bijna met hem. Hier zingt Lamarque de tango Cuando el amor muere van Héctor Marcó en Alfredo Malerba (haar tweede man). In de salon zul je Lamarque trouwens nooit horen. Zij trad op voor publiek en nam ook platen op, maar nooit met dansorkesten.

Cuando el amor muere

Mijn verlangens bevinden zich tussen twee vuren; ik zou deze passie willen verdrinken, mijn vleugels uitslaan en vertrekken.

Veel tango’s (59% volgens de steekproef op deze website) gaan over liefdesverdriet. De tango Cuando el amor muere gaat over een diep soort liefdesverdriet: dat men niet meer voluit kan liefhebben nadat de eerste grote liefde over is. “Wanneer de liefde sterft”, zo luidt de titel in het Nederlands. In de tekst wordt het hart van de dichter verscheurd tussen twee liefdes: één die geweest is en een actuele verovering. Het probleem is dat die eerste liefde het diepst lijkt te gaan en hem nog steeds claimt. Letterlijk zegt de tekst: “Wanneer die eerste liefde sterft, keert een andere niet naar het hart weerom, want deze passie kust ons slechts eenmaal, en vaarwel.” In het vervolg lijkt de tekstdichter ondanks alles toch verder te willen met zijn huidige liefde: “Maar, vandaag, dat ik in liefde leef, voor deze liefde riskeer ik alles, want men kan zich niet aan een passie overgeven wanneer angst brandt in het hart.”

Volledige vertaling

Carlitos y Noelia – Cuando El Amor Muere

Oktober, 2014, tangosalon La Bruja, Amsterdam. We kijken naar een optreden van Carlitos Espinoza en Noelia Hurtado. Ze interpreteren de tango Cuando el amor muere. Prachtig gedanst, zoals altijd. De muziek die speelt is van het orkest van Carlos Di Sarli, de stem is van Carlos Acuña.