Mi tango triste

Jij was het die mijn eenzaamheid opfleurde, die mijn passie en mijn tederheid veranderde in waanzin, en mijn milde nacht in horror.

Diep verdriet klinkt op uit deze Mi tango triste, “Mijn verdrietige tango”. De tekstdichter is eenzaam en verdrietig in afwezigheid van de geliefde die hem in de steek heeft gelaten. Even was er liefde, maar die liefde mocht blijkbaar niet bestaan. De hartstochtelijk beminde beminde heeft ervoor gekozen “uit het pad van haar lotsbestemming te stappen”. De dichter blijft huilend achter, somber en verdrietig. Tot waanzin is hij genoemd, zijn nachten zijn een horror, omdat hij aan niets anders kan denken dan aan háár.

De muziek van deze tango uit 1946 wed geschreven door Anibal Troilo, de tekst is van de hand is de dichter José Maria Contursi. In 1933 werkte Contursi als omroeper bij radio Stentor. Hij was filmcriticus voor verschillende kranten en medeauteur van de film Mi noche triste, die in 1952 werd opgenomen om zijn vader, de dichter Pascual Contursi te herdenken. Contursi jr. werkte jarenlang als ambtenaar bij het Ministerie van Landbouw en was secretaris van de SADAIC (Sociedad Argentina de Autores y Compositores de Música). Contursi was getrouwd met Alina Zárate, met wie hij vier kinderen kreeg. De enige zoon, Lucio Contursi, stierf heel jong aan kanker. Zijn andere dochters waren Ethel, Amalia en Alicia Hebe.

“Mi tango triste” is de zoveelste tango op rij gewijd aan de werkelijk bestaande, maar lang onmogelijke liefde van Contursi jr. voor zijn beminde Gricel. Contursi had namelijk een vlammende liefdesaffaire met Susana Gricel Viganó, een tiener uit het stadje Capilla del Monte in de bergen van de Argentijnse provincie Córdoba. In 1936 bezocht zij met haar vriendin Nelly Omar de radiostudio waar hij werkte en ontmoetten de twee elkaar voor het eerst. Twee jaar later, in 1938, ging hij kuren in de bergen van Capilla del Monte en werd hij verliefd op haar jeugd en schoonheid. Desondanks keerde hij terug naar zijn huwelijk en liet hij deze romance achter zich, hoewel de pijn en wroeging over deze verlating hem zijn hele leven zouden achtervolgden. Hij droeg de tango Gricel aan haar op, waarin hij huilt van verdriet om dit jonge meisje dat hij verleidde en in de steek liet en dat hem sindsdien vergeten is. Vele tango’s zouden volgen: Cristal, En esta tarde gris, Si de mí te has olvidado, Quiero verte una vez más, Cada vez que me recuerdes, Vieja amiga, Garras, Tabaco, en Y la perdí. Al deze liederen vertellen dezelfde liefdesgeschiedenis vanuit verschillende gezichtspunten. Vele jaren later, toen José María weduwnaar werd en Susana Gricel door haar man verlaten werd, ontmoetten ze elkaar weer en mocht de liefde zijn. In 1967 trouwden ze en bleven ze samen tot de dood van José María in 1972. Zijn stoffelijk overschot bevindt zich in het pantheon van de SADAIC. Bron: https://poesiamaspoesia.com/162-poesia-mas-poesia-pascual-contursi-y-jose-maria-contursi

Volledige vertaling
Nummer 

Fernando Carrasco y Maria Ines Bogado “Mi Tango Triste”

December 2019, The Living Milonga, Roma. Fernando Carrasco en Maria Ines Bogado interpreteren “Mi Tango Triste”, een tango van Troilo en Contursi. Zo hartstochtelijk dit lied is, zwaar van liefdesverdriet, zo heftig wordt het ook gedanst. De prachtige muziek is van het orkest van Anibal Troilo, de stem van Alberto Marino.

Nummer 

Verdemar

Ik mis je, je bent er niet meer, Verdemar. Het licht in je pupillen is uitgedoofd.

De titel van deze tango, Verdemar, betekent “Groen van de zee” oftewel “Zeegroen”. Dat “Zeegroen” is een koosnaam voor de geliefde. Een beetje een vreemde koosnaam, maar blijkbaar heeft de geliefde in kwestie groene ogen. Verder geen zee in dit lied, alleen maar kou en kilte. De geliefde is verkleumd tot op het bot en de liefde in haar is tot het nulpunt gedaald. Het licht in haar pupillen is uitgedoofd. De tekstdichter herinnert zich gelukkige dagen waarin hij opbloeide onder hun liefde, maar die liefde is niet meer. Hij is daardoor helemaal de weg kwijt. Hij hoopt alleen nog maar dat zij ooit nog eens terugkeert.

Verdemar is een klaagzang van wanhoop. Deze tango uit 1943 is een van de meest trieste en hartverscheurende klassieke stukken uit de gouden eeuw van de tango. Klassiek – en tegelijkertijd een van de meest mysterieuze. Verdemar, de aquagroenblauwe tint van zeewater is een zeer ongebruikelijke bijnaam voor een meisje. José Maria Contursi, de tekstschrijver van dit lied is bekend van zijn tango ‘Gricel’ en het waargebeurde verhaal waarop het gebaseerd is. José “Katunga” Contursi werd verliefd op een jong meisje genaamd Gricel, hoewel hij al getrouwd was en een gezin had. Vele jaren later in zijn leven, na de dood van zijn vrouw en Gricel’s scheiding met haar man, kwam hij en “zijn” Gricel weer samen en trouwden ze. Er werd gezegd (naar verluidt door Contursi zelf) dat hij bijna dertig jaar lang tango na tango schreef geïnspireerd door zijn Gricel. Verdemar is met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een van die tango’s, want in een andere Contursi-tango, Sombras nada más, zijn de ogen van de geliefde zeeblauw. Bron: https://www.adamtully.com/single-post/2017/04/10/tango-singalong

De componist van dit lied is Carlos Di Sarli aka El Señor del Tango. In Buenos Aires stond hij ook bekend onder zijn wrede bijnaam El Tuerto (“Eenoog”). Door zijn tijdgenoten werd hij beschouwd als een yeta, een jynx, omdat zijn donkere zonnebril zijn ene nog overgebleven oog verborg. Het andere oog verloor hij door een geweerongeluk in zijn jeugd. Intrigerend genoeg is Verdemar opgedragen aan zijn goede vriend en vooraanstaand oogarts, Dr. Ernesto Bernasconi Cramer. De tekst heeft het over pupillen in plaats van het meer gebruikelijke “ogen”. Is dit een aanwijzing? Verwijst de witte weg die door de zoekende geest wordt gevolgd naar Bahia Blanca (Witte Baai), de geboorteplaats van Di Sarli? Bahia Blanca, een instrumentale tango, is ook de titel van een van Di Sarli’s beroemdste composities. Bron: http://riowang.blogspot.com/2011/10/mystery-of-verdemar_30.html

Volledige vertaling
Nummer 

Michael Nadtochi & Elvira Lambo – Verdemar

Juli 2023, Munich Tango Weekend, Milonga Poema, München, Duitsland. De dansers Michael Nadtochi en Elvira Lambo interpreteren de tango “Verdemar“. Prachtig rustig en kalm gedanst, muzikaal en heel mooi samen. De muziek die klinkt is van het orkest van Carlos Di Sarli, de stem is van Oscar Serpa.

Michael ‘El Gato’ Nadtochi begon op tienjarige leeftijd met dansen in Moskou, Rusland, eerst als ballroom- en latin-danser, daarna wijdde hij zich aan de tango. Zijn leraren waren onder andere Carlos Gavito, Osvaldo Zotto en Lorena Ermocida, Julio Balmaceda, Javier Rodriguez en Ricardo Barrios. Hij is de oprichter van Argentine Tango Academy van New York & New Jersey. Als artiest gelooft hij dat het belangrijkste aspect om een betere danser te worden het proces van zelfontdekking is. Lessen en workshops zijn slechts hulpmiddelen die de nodige techniek geven en dansers helpen te ontdekken wie ze werkelijk zijn. Bron: https://www.theartoftango.club/about

Nummer 

3 x La vida es una milonga

Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.

MuziekFernando Montoni
TekstRodolfo Sciammarella
Jaar1941?
Tango.infohttps://tango.info/T0370179331
El Recodohttps://www.el-recodo.com/music?S=La+vida+es+una+milonga
Todotangohttps://www.todotango.com/musica/tema/5629/La-vida-es-una-milonga/

La vida es una milonga – Shirlene Oliveira & Jean y Gaspar Pouyé

Mei 2021, Estudios Doctor F., Buenos Aires. De Afro-Braziliaanse zangeres Shirlene Oliveira zingt La vida es una milonga, een milonga uit 1941 van Sciammarella en Montoni. De begeleiding is in handen van de broers Jean en Gaspar Pouyé, respectievelijk op gitaar en bandoneon (geroemd in de commentaren op Youtube).

La vida es una milonga

Het leven is een dansfeest en je moet weten hoe je het moet dansen.

Een harde levensles, daar lijkt de tekst van deze milonga op. La vida es una milonga, zo luidt de titel, oftewel: “Het leven is een dansfeest”. De moraal van dit lied: zuchtend ploeteren we door, voortdurend zwoegen we om onze situatie te verbeteren; iedereen probeert voor zichzelf het beste uit het leven te halen. De kunst is jezelf aan te passen: het leven is een milonga, je moet weten hoe je het moet dansen. Je moet het spel meespelen: als je het ritme niet kan volgen, lig je eruit en blijf je aan de kant zitten.

Volledige vertaling

Magdalena Myszka and Ariel Taritolay – La vida es una milonga

Oktober 2019, Pippo Tango, Berlijn. Magdalena Myszka and Ariel Taritolay interpreteren “La vida es una milonga“. Een milonga dus. Geweldig gedanst, wat een wervelende show! Magdalena komt uit Chorzów, in de buurt van Katowice, Polen, Ariel Taritolay is niet, zoals ik aanvankelijk dacht, Pools maar hij is een Argentijn, meervoudig kampioen van het Campeonato Metropolitano de baile de Buenos Aires. De muziek die speelt is van het orkest van Pedro Laurenz, de zanger is Martín Podestá.

Javier Solis – Sombras nada más

Deze video dateert uit 1965. De Mexicaanse Javier Solis zingt een bolero-ranchera, op de tekst en melodie van de tango Sombras nada más. Een beetje vreemd om een bekende tango zo uitgevoerd te horen, maar zijn interpretatie is indrukwekkend en overtuigend. Het lied werd in Mexico een grote hit en wordt tot aan de dag van vandaag uitgevoerd.

Javier Solís (1931-1966) was een populaire Mexicaanse zanger van boleros en rancheras en filmacteur. Geboren als Gabriel Siria Levario, werd Javier Solis bekend als een van de meest bekende solo Mariachi-artiesten in Mexico. Solis kwam uit een bescheiden gezin en moest al op jonge leeftijd stoppen met school om zijn familie te helpen onderhouden. Hij trainde zes jaar lang als amateurbokser met de ambitie om professioneel te worden, maar stopte nadat zijn vader hem aanspoorde om een meer “fatsoenlijke” carrière te kiezen. De jongeman zong in plaatselijke wedstrijden voor kleine prijzen zoals een paar nieuwe schoenen, maar werd uiteindelijk verboden om deel te nemen omdat hij de competitie zo domineerde. Op 16-jarige leeftijd ging Solis naar Puebla, Mexico om te zingen met Mariachi Metepec, maar pas jaren later, toen het trio Los Panchos hem hoorden zingen in een plaatselijke bar, kreeg hij zijn doorbraak als platenartiest. Hij kreeg een auditie bij CBS Records waar hij een platencontract tekende en in 1950 zijn eerste album uitbracht. Zijn eerste hit, “Lloraras”, kwam twee jaar later. Van zijn producer Felipe Valdes Leal kreeg hij de naam Javier Solis. De zanger kreeg internationale bekendheid in 1957 en trad op in de Verenigde Staten, Centraal- en Zuid-Amerika. Solis was de eerste die liedjes zong in een stijl die nu bekend staat als “boleros-rancheras”. Hij zong bolero’s die meestal geassocieerd werden met triomuziek maar nu begeleid werden door mariachi’s. Hij voegde ook walsen en tango’s aan zijn repertoire toe. Solis was niet tevreden met optreden als platenartiest en begon in 1959 met zijn acteercarrière. Hij trad op in meer dan twintig films. Hij stierf op 33-jarige leeftijd aan complicaties als gevolg van een galblaasoperatie. Bron: Zac Johnson, All Music Guide.

Sombras nada más

En als een geest bleef ik achter, bevend, het zeeblauw van jouw ogen missend die zich voor mij gesloten hebben, zonder te zien dat ik zo ben…

Alleen maar schaduwen, zo luidt de Nederlandse vertaling van deze tango Sombras nada más. Die schaduwen slaan op het leven van de tekstdichter dat somber en duister is omdat hij de liefde van zijn leven moet missen. Verloren in eenzaamheid, zo moet de dichter verder leven. De tekstdichter beklaagt zich, eenzaam en verdrietig als hij is, dat de geliefde hem niet meer kan zien. Heel even was er licht in zijn leven toen de geliefde verscheen: een vuurvliegje was ze, met zeeblauwe ogen. Wat ertussen gekomen is, wat de breuk veroorzaakt heeft, zegt het lied niet. De tekstdichter “stort zijn bloed uit aan de voeten van de geliefde” om te bewijzen dat hij niet meer kan liefhebben.

De tango Sombras nada más werd in 1940 geschreven door Francisco Lomuto (muziek) en José Maria “Katunga” Contursi (tekst). Het lied is gewijd aan een werkelijk bestaande persoon: Susana Gricel Viganó. Rond 1935/36 — Katunga was 25, zij was 16 jaar oud— ontvlamde tussen hen een heftige liefde. Contursi, die bekend stond als een vrouwenversierder, een Don Juan, koos daarop echter voor zijn huwelijk (hij was getrouwd en had een kind). Maar zijn passie voor Gricel bleek geen eendagsvlieg. Ondanks de verbroken relatie bleef de liefde knagen. De gefnuikte liefde tussen Katunga en Gricel werd een vruchtbare dichtader waaruit vele tango’s zijn ontsproten. In het oeuvre van Contursi zijn, gezien de hartstochtelijke thematiek, zeker een veertigtal tango’s gewijd aan zijn smartelijke liefde voor Gricel, geschreven in de periode 1937-1949. Bron: http://tangosalbardo.blogspot.com/2020/10/los-tangos-que-le-debemos-gricel.html

Volledige vertaling

Analia Vega & Marcelo Varela – Sombras Nada Más

Oktober 2012, Milonga “Me Gusta”, Moskou. Het Argentijnse danspaar Analia Vega en Marcelo Varela is op bezoek in Rusland en geeft een performance. Ze interpreteren de tango Sombras Nada Más van Lomuto en Contursi. De muziek die speelt is van het orkest van Héctor Varela, de zanger is Argentino Ledesma.

Luis Filipelli & Julian Hermida – Garras

Juni 2013. Zanger Luis Filipelli wordt op de gitaar begeleid door Julián Hermida. Samen geven ze hun interpretatie van de smartelijke tango Garras van Contursi en Troilo. De geluidskwaliteit is niet je-dat, maar de interpretatie is prachtig. Filipelli en Hermida hebben beiden een aantal albums op Spotify staan, gezamenljk en elk apart.

Nummer