Tangowille

Het tangolied in muziek, tekst en dans

Tristeza marina

Ik zei haar nee en zij zei tot ziens.

Tangoliederen zijn melancholisch, droevig. Tango.info vermeldt maar liefst 39 liedjes met ‘tristeza‘ in de titel. In dit geval speelt de triestheid zich in de haven af: ‘Tristeza marina‘ betekent zoiets als ‘haventreurnis‘. Dit lied is het droevige lied van de zeeman die moet kiezen tussen zijn liefje en de zee. De dame in kwestie wordt vlot omschreven: ze heet Margot, draagt een blauwe baret en een ketting met een kruis op haar borst. Het hele drama ontspint zich in twee ultrakorte zinnen: zij vraagt hem te kiezen tussen “zijn zee of mijn liefde”. Hij zegt nee en zij zegt tot ziens. Bam! Daarop wordt hij teruggeworpen op de eenzaamheid van de zee, zijn vrachtschip met kolen.

Volledige vertaling
Nummer 

Laura y Carlos – Campeonato Inter Milongas

Locatie: Milonga Fruto Dulce in Villa Malcolm, Buenos Aires. Jaartal: 2015. Laura Sastria en Carlos Estigarribia dansen Tristeza Marina. Het is een prachtig danspaar – ik ben helemaal weg van hen, hoe mooi, hoe muzikaal en hoe verbonden ze dansen, een genot om naar te kijken. Het orkest dat speelt is van Carlos di Sarli, de zanger is Roberto Rufini. Met dank aan Richard Frisart voor het determineren van het nummer (inmiddels heb ik ook Shazam). Als ik goed luister, hoor ik nu ook dat aangekondigd wordt dat zij dit nummer gaan dansen: “bailan Tristeza Marina”.

Nummer 

Concert tussen de schuifdeuren

Concert tussen de schuifdeuren: Juan Carlos Bianco zingt Mañana zarpa un barco, begeleid door Bernardo Rambeaud op de gitaar. De opname is een beetje gammel, maar daardoor eigenlijk ook wel weer leuk: de hoofden op de voorgrond, het publiek in de spiegel en de lichtshow die steeds wisselt tussen een aantal kleuren. Toch is dit met recht de mooiste uitvoering die ik kon vinden. Mooi klein gezongen en gespeeld, prachtig melancholische klank van de gitaar. Geen idee waar en wanneer dit is. Dit filmpje en al zijn andere filmpjes zijn van drie jaar geleden. Op Facebook is de zanger trouwens nog wel actief, als Juan Carlos Bianco Tenor. Hij treedt op in de regio van Barcelona.

Nummer 

Mañana zarpa un barco

De tango, bevriende haven waar de illusie ankert.

Manana zarpa un barco is het melancholische lied van de zeeman die dansend in de havenplaats weet dat hij ’s morgens moet vertrekken. Hij geniet van zijn tijd aan wal: “Laten we dansen tot aan de echo van de laatste maat”, zegt hij, “morgen hijsen we het anker, misschien kom ik niet meer terug”. Zijn meisje huilt. Hij, de zeeman, heeft geen idee waarom. “Laten we dansen, laten we vergeten”, zegt hij. Terug op zee droomt hij ’s nachts weer van de tango. In het maanlicht liegt het ritme van de golven hem de maat.

De muziek van deze tango werd gecomponeerd door Lucio Demare, de tekst is van taalvirtuoos Homero Manzi (1907-1951). Werkelijk wonderschone regels heeft dit lied. Het begint al met het prachtige Riberas que no cambian tocan al anclar (“Aan onveranderlijke kusten ankeren we”). Daarna gaat het gewoon door, de ene regel is nog mooier dan de andere. (In totaal schreef Manzi zo’n 150 tangoteksten. Hij werkte samen met onder andere Lucio Demare (Malena, Tal vez será su voz) en met Anibal Troilo (Barrio de tango, Romance de Barrio, Sur), maar ook met Francisco Canaro, Alfredo Malerba, Rodolfo Biagi en nog veel meer bekende orkestleiders. Zijn vaste samenwerkingspartner was evenwel de pianist Sebastián Piana, met wie hij tal van bekende milonga’s schreef.

Volledige vertaling
Nummer 

Alexis y Céline bailan en Montpellier

Alexis Quezada en Céline Giordano dansen Mañana zarpa un barco. Alexis Quezada is een van mijn favoriete dansers. Chileen van afkomst, nu wonend in Barcelona, Spanje. Ik bewonder vooral zijn stijl: hij danst heel clean en minimaal milonguero, ingehouden en nonchalant, maar prachtig. Na Mañana zarpa un barco door het orkest van Di Sarli met zanger Roberto Rufino volgt nog een toegift: Milonga Negrito.

Nummer 

Fulanos de Tal trío – El viejo vals

Locatie: de studio’s van radiostation La 2×4 BA, Buenos Aires. Hier geeft het Fulanos de Tal trio haar uitvoering van El viejo vals. Prachtige, welluidende stem heeft de zanger Leandro Medera, je zou bijna vergeten dat één van de gitaristen, zijn gezicht precies achter de rechter microfoon, ook meezingt in de duetten. En zegt die man aan het eind nu “mooi”, of is dat mijn verbeelding?

Nummer 

El viejo vals

Jouw borst aan mijn borstkas, twee harten samen kloppend. Jouw kille blik, vast, onbewogen en sereen.

Deze tangowals is van Charlo, na Carlos Gardel de belangrijkste zanger uit de beginjaren van de tango. In tegenstelling tot Gardel heeft hij wél dansbare nummers ingezongen (vooral met Canaro en Lomuto). Charlo was actief in de jaren 1928-1931, dus nog vóór de gouden eeuw van de tango (1935-1955). De tekst schetst een pijnlijke situatie. De tekstzanger droomt van de liefde van de knappe vrouw waarmee hij danst, alleen zijn haar gedachten vooral bij de wáls, en zeer zeker níet bij hem. Dat blijkt meteen al uit de eerste zin: “Op de slepende maat van een wals van Chopin heb ik jou mijn liefde bekend, zonder te zien dat jouw belangstelling meer uitging naar die wals“. Beter wordt niet niet, eerder slechter. De dame in kwestie blijft koud en zielloos. Hopeloze zaak. En dat in zo’n mooie wals.

Volledige vertaling
Nummer 

Julio y Corina bailan ‘El viejo vals’

Tijd voor een walsje, zouden mijn tangoleraren Jur en Jonne zeggen. Zij onderbreken regelmatig hun lessen door een (tango)walsje, dan mag er even vrij worden gedanst. Julio Balmaceda en Corina De La Rosa zijn de favoriete dansers van Jur, althans wat betreft de wals: twee mooie dansers die in een soepele flow rondwervelen, in de opzwepende driekwartsmaat van de wals. Mooi filmpje trouwens. Het is behoorlijk oud, maar daardoor ook sprookjesachtig met die uitgebleekte warme tinten. De rode en witte lampjes die tussen de camera en de dansers hangen leiden een beetje af, maar zijn ook weer grappig feestelijk. De muziek is van het orkest van Francisco Rotundo, de stemmen zijn van Floreal Ruiz en Enrique Campos.

Nummer 

D’Arienzo – Echagüe “Paciencia”

Uitvoering van Paciencia door het orkest van Juan D’Arienzo met  zanger Alberto Echagüe. De opname is van de Saturday’s Show van TV Channel 4 Monte Carlo, Montevideo, Uruguay, februari 1964. Mooie expressie en mimiek van Alberto Echaguë, ooit in 1938 gestart bij het orkest van D’Arienzo, eind 1939 met alle bandleden tegelijk weggelopen, in 1944 weer teruggekeerd. Dirigent Juan D’Arienzo behoort (naast Di Sarli, Troilo en Pugliese) tot de Big Four van de grote tango-orkesten uit de gouden eeuw van de tango (1935-1955). Zijn bijnaam was “El Rey del Compas”, de koning van de beat. Zijn dwingende maatgevoel valt ook af te lezen aan hoe hij als dirigent voor het orkest staat. Grappige showman. Overigens heeft D’Arienzo dit nummer Paciencia zelf gecomponeerd. Volgens Tango.info is het zijn meest uitgevoerde nummer, met Nada más en El vino triste ex equo op nummer twee.

Nummer 

Paciencia

Waarom doen alsof? Accepteer het… Zo is het leven.

De titel van deze, in de salon veelgedraaide tango zette mij, en niet alleen mij, op het verkeerde been. Naast ‘heb geduld‘ heeft paciencia in het Spaans een tweede betekenis in de vorm van ‘accepteer het‘, in de geest van ‘laat maar gaan‘, ‘laat het los‘ of ‘shit happens‘. In dit lied heeft het die tweede betekenis. Paciencia is een cynisch lied over twee ex-geliefden die elkaar na twintig jaar weer ontmoeten. De ontmoeting is geen succes. De voormalig geliefden blijven vreemden voor elkaar. Het lied concludeert dit te accepteren: “Waarom doen alsof? Accepteer het… Zo is het leven.”

Volledige vertaling
Nummer 

Carlitos y Noelia bailan ‘Paciencia’

Powershow van het superdanspaar Carlitos Espinoza en Noelia Hurtado op het Mediterranian Summer Tango Festival in 2018. Mooi om te zien hoe muzikaal ze dansen, en hoeveel plezier ze zelf beleven aan de dans. De muziek is van het Russische Solo Tango Orquesta, een kwartet met ook veel power. Alleen jammer dat ze geen zanger hebben. Op internet zie je veel dansdemonstraties waarbij een danspaar optreedt vóór de vier muzikanten van het Solo Tango Orquesta, in een soort van toneelopstelling zonder publiek. Dat is mij te theatraal. Hier dansen Noelia en Carlitos temidden van het publiek en staan de muzikanten op de tweede rij.

Nummer 

O.T. Misteriosa Buenos Aires – Nada más

Er zijn meer en meer twintigste-eeuwse tango-orkesten die dansbare muziek spelen. Hier speelt het Orquesta Tipica Misteriosa Buenos Aires de tango Nada más. De prachtige stem — met de snik — is van Eliana Sosa. Behalve met dit orkest treedt zij ook met andere, kleinere ensembles op. O.T. Misteriosa Buenos Aires heeft maar liefst vier albums op Spotify. Luisteren dus!

Nummer