Tangowille

Agustina Piaggio y Carlos Espinoza – La casita de mis viejos

Mei 2023, Milonga La Regadera, Firenze, Italië. Agustina Piaggio en Carlos Espinoza interpreteren de prachtig melancholische tango La Casita de Mis Viejos, een beetje in de stijl van Chicho Frumboli: trage muziek, maar dynamisch gedanst. Op het einde is Carlitos overduidelijk geëmotioneerd. Agustina Piaggio is de nieuwe danspartner van Carlitos Espinoza. In 2019 won ze als jonge danseres met danspartner Maxim Gerasimov de Mundial de Tango in de categorie Tango de salón. De muziek die klinkt is van de onvolprezen Adriana “La Gata” Varela.

Nummer La casita de mis viejos

Niebla del Riachuelo

Grimmige begraafplaats van schepen die bij het sterven er desondanks van dromen dat ze nog het zeegat zullen kiezen…

Niebla is Spaans voor “nevel” en Niebla de Riachuelo is de nevel boven de Riachuelo, een riviertje in het zuiden van Buenos Aires dat uitkomt in La Boca, de haven van die stad. Volgens de tekst van deze tango liggen daar tal van scheepswrakken te wachten op hun levenseinde. De tekstdichter wandelt langs de kade en vergelijkt de scheepswrakken met zijn gestrande liefde. Ook hij is een wrak dat zich vasthoudt aan zijn herinnering. Hij droomt ervan de stem van zijn geliefde te horen, de stem die eens zei; “Tot ziens”. Net als de bootrompen droomt de dichter ervan nog een keer uit te varen, maar hij beseft ook de onmogelijkheid ervan. HIj is zonder bestemming of hoop, als een scheepje in een fles in een shabby havenrestaurant.

De tango Niebla del Riachuelo speelt een rol in de film La fuga uit 1937, met zangeres Tita Merello in een van de hoofdrollen. In de film wordt Daniel, een rokkenjager en smokkelaar, achtervolgd door een politieagent. Bij zijn ontsnapping wordt hij geholpen door de berichten die zijn geliefde hem in code doorgeeft via de tango’s die zij in een radioprogramma zingt. Om zichzelf te verbergen doet hij zich voor als leraar in een klein stadje in Entre Ríos. Tegen de tijd dat de politie dit ontdekt, is hij al een heel nieuw leven begonnen. Zie deze scene uit de film, waarin actrice/zangeres Tita Merello Niebla del Riachuelo zingt. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/La_fuga_(pel%C3%ADcula_de_1937)

Volledige vertaling

Nummer Niebla del Riachuelo

Corrientes y Esmeralda

Wanneer het leven me toestaat, beloof ik je de meest schaamteloze en misdadige tangotekst te componeren die je onsterfelijk zal maken.

Corrientes y Esmeralda zijn twee grote avenidas in Buenos Aires die elkaar kruisen. Over de kruising gaat dit lied. Corrientes is verreweg de grootste en bekendste avenida van deze hoofdstad. Het gezegde gaat dat die straat nooit slaapt: dag en nacht is er leven. Dat was al zo in 1902, het jaar waarover deze tango spreekt. Toen waren Corrientes en Esmeralda nog straten en geen avenidas, maar op het bewuste kruispunt was het al wel een drukte van belang: klaplopers, leeglopers, bendes opgewonden jongemannen, hoeren, dandy’s, coke-snuivers, alles liep er rond. Vlakbij was het Odeon, een theater met hoogstaande culturele pretenties, maar ook het Royal Pigall, een cabaret met een minder goede naam, waar, heel verderfelijk, tángo-orkesten speelden. Deze tango is een nietsverhullende ode aan deze levendige straathoek. Zie ook het filmpje van DJ El Fresco/Tango Music Tutorials.

Over avenida Corrientes schrijft de Argentijnse auteur Roberto Arlt: “Corrientes, ’s nachts! Terwijl andere eerlijke straten slapen en ’s ochtends om zes uur weer wakker worden, ontsteekt Corrientes, de zwerverstraat, om zeven uur’ s avonds al zijn verlichte borden, omkranst met groene, rode en blauwe rechthoeken, en werpt zijn methyleenblauwe en picrinezuurgele reflecties op witte muren, als de glorieuze uitdaging van een pyrotechnicus. Een straat die geliefd is, die echt geliefd is. Een straat die prachtig is om van begin tot eind te lopen omdat het de straat is van landloperij, waanvoorstellingen, vergetelheid, vreugde, plezier.” Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Avenida_Corrientes

Celedonio “El Negro” Flores (1896-1947) was een Argentijns dichter die vele bekende tangoteksten schreef. Over het kruispunt van Corrientes en Esmeralda schreef hij in 1931 een gedicht, dat een jaar later verscheen in een bundel van zijn hand. Daarna bewerkte hij dit gedicht tot een tangotekst. Francisco Pracánico zette het op muziek. De teksten van El Negro Flores vallen op door het gebruik van Lunfardo, het slang van Buenos Aires. Maar deze tekst slaat alles, die staat werkelijk barstensvol straattaal. Vanaf 1943 werd het Lunfardo in de ban gedaan door de censuur van de militaire dictatuur, en werden de tango’s van El Negro Flores tot zijn groete verdriet niet meer gespeeld. Zie ook: https://www.todotango.com/english/artists/biography/65/Celedonio-Flores/

Volledige vertaling

Nummer Corrientes y Esmeralda

Fruta amarga

Jouw uitgestrekte afwezigheid smaakt naar bitter fruit, naar straf en eenzaamheid.

Deze tango draagt de naam Fruta amarga, ofwel “Bitter fruit”. De bittere smaak is het gevolg van een ontspoorde liefde. De tekstdichter heeft blijkbaar iets verkeerds gedaan: “In een vreselijk moment maakte ik je aan het huilen, het was in een vlaag van waanzin, zonder tederheid, zonder vergeving”. Daardoor is de relatie blijkbaar verbroken en de geliefde gevlucht. Met haar, de geliefde, was niets mis, zij was het zonlicht in zijn bestaan, een trouwe haven, geurend naar rozen en jasmijn, een zachte lentebries. De tekstdichter blijft eenzaam achter, zijn herinnering is “een verre reflectie van jouw verdriet en mijn kwaad”.

Volledige vertaling

Nummer Fruta amarga

Siga el corso

De ganse nacht van het carnaval zigzagt zij als een schilderachtige broche van de tribunes naar de praalwagens.

De tango Sigo el corso gaat over het Zuid-Amerikaanse carnaval. De titel betekent zoiets als “Achter de muziek aan” (met dank aan DJ Mariposa). De tekst bespreekt een van de oogstrelende danseressen van de jaarlijkse carnavalsoptocht, een Colombina (een figuur uit de Italiaanse Commedia dell’Arte) die als een schilderachtige broche heen en weer danst tussen de praalwagens en het publiek op de tribunes. De tekstdichter raakt helemaal van haar van het padje. Hij hoort haar uitdagend roepen: “Wie ben ik en waar ga ik heen? Tot ziens… Tot ziens… Ik ben de mysterieuze jonge vrouw van je dromen!” Hij wil de danseres leren kennen, hij wil dat zij voor hem haar masker afdoet. Maar dat gebeurt natuurlijk niet, want zoals de titel stelt: the show must go on.

Volledige vertaling

Nummer Siga el corso

Adriana Varela – Mano a mano

Encuentro en el Estudio is een programma van het Argentinijnse Ministerie van Onderwijs, waarin Argentijnse muzikanten “in de etalage” geplaatst worden. Elke maand worden weer nieuwe studiopnamen gemaakt. In deze opname zingt Adriana “La Gata” Varela de tango Mano a mano. Haar interpretatie wordt in de commentaren op Youtube uitgebreid geprezen: Que pedazo de mujer! Grandiosa interpretación. Su voz para mi es la esencia del tango lunfardo. Goyeneche resucitado en mujer. Oftewel: “Wat een vrouw, wat een grandiose interpretatie. Voor mij is haar stem de essentie van de Lunfardo-tango. [Roberto] Goyeneche herrezen als vrouw.” Zie hier voor de hele opnamesessie uit 2012.

Nummer Mano a mano

Adriana Varela – Cristal

Adriana Varela zingt live een beroemde tango van Mores en Contursi: Cristal. Niet alle commentaren op Youtube zijn het eens over deze video. Een gedeelte is lovend, een ander gedeelte klaagt: waarom zingt ze niet, waarom praat ze? De klagers vinden haar stijl een belediging van de tango. Maar Adriana Varela (1952) is een van de belangrijkste vrouwenstemmen van de moderne Argentijnse tango, met een heel bijzonder timbre en een geweldige interpretatieve stijl. Meer info: https://en.wikipedia.org/wiki/Adriana_Varela

Nummer Cristal

Adriana Varela – Toda mi vida

In een live-opname uit augustus 2012 zingt de Argentijnse Adriana Varela de tango Toda mi vida, een lied vol met liefdesverlangen van de dichter Contursi naar zijn onbereikbare Gricel. Prachtig genuanceerd/ongenuanceerd gezongen. De stem van Adriana Varela lijkt rechtstreeks uit de arrabal van Buenos Aires te komen. Eén van de bezoekers op Youtube schrijft: “Haar stem, haar interpretatie bezorgen je kippenvel. Wie er niet door bewogen wordt, heeft ijs in de aderen in plaats van bloed”.

Nummer Toda mi vida

Toda mi vida

En nu dat je ver weg bent en je mij hebt weten te vergeten, ben ik een passage uit je leven, niets meer.

In het hoge tempo van de uitvoering van Troilo/Fiorentino valt het niet zo op, maar Toda mi vida is een liefdesverdrietlied vol van verlangen. De dichter, José Maria Contursi, spreekt zijn verlangen uit naar een geliefde die er niet meer is, die verdwenen is, die haar eigen weg is gegaan. Die geliefde is Susana Gricel Viganó, kortweg, Gricel, die in 1934, op 14-jarige leeftijd de toen 23-jarige Contursi ontmoette. De liefdesvonk sloeg over, maar tot een relatie kwam het pas veel en veel later, in 1962. Ten tijde van deze tango, 1941, was Contursi, hoewel getrouwd, nog steeds overduidelijk hoteldebotel van Gricel, zoals blijkt uit dit lied en tal van andere tangos die aan haar wijdde.

Volledige vertaling

Nummer Toda mi vida

Adriana Varela: Los cosos de al lao

De Argentijnse Adriana Varela is een bekende tangozangeres. Haar hese, rauwe stem trekt meteen de aandacht. “Me gusta tu voz de barrio, Adriana!” schrijft een bezoeker op Youtube. Hier zingt ze, heel toepasselijk, de tango Los cosos de al lao, die gaat over de tristesse van de arrabal, de woonbuurten van Buenos Aires. Het Youtube-filmpje uit is 2011. De opname is evenwel uit 2003, een buitenconcert in Buenos Aires.

Nummer Los cosos de al lao

Como dos extraños

Het zonlicht verbleekte toen ik luisterde naar je koele praat.

Als twee vreemden, zo luidt de titel van dit lied. Zo’n titel belooft natuurlijk niet veel goeds. De tekstzanger keert terug naar de voormalige geliefde, uit eenzaamheid en in de hoop dat het nog goed komt. De ontmoeting is geen succes: “Het zonlicht verbleekte toen ik luisterde naar je koele conversatie.” Daarop breekt het hart van de tekstzanger in duizend stukken, hij beseft de vergissing die hij begaan heeft.

Aan de bron van deze tango schijnt een waargebeurd verhaal ten grondslag te liggen. Bij het Marabú-caberet (waar Fiorentino in 1937 debuteerde bij het orkest van Anibal Troilo en waar veel andere grote orkesten gespeeld hebben), bij dit cabaret dus werkten twee knappe jongelui, een serveerster en een ober. Ze worden verliefd en gaan samenwonen. Op een dag komt een man de club binnen en begint de serveerster uit te schelden en te slaan. Uit de huwelijkspapieren die hij toont blijkt dat ze zijn vrouw is en ze moet met hem mee. Twee jaar later, de ober is nog steeds doodongelukkig van verdriet en wordt door zijn vrienden aangespoord zijn lief op te zoeken. Als hij haar in de Argentijnse provincie Córdoba ergens achter een toonbank vindt, is hij ontsteld. Ze oogt verfomfaaid en vermoeid. Ze is dik, tandeloos en haar mooie haren is ze kwijt. De ober reist terug naar de Marabú en voelt zich nog beroerder dan daarvoor. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Marab%C3%BA_(cabar%C3%A9).

Volledige vertaling

Nummer Como dos extraños