Trottoirs die ik bewandelde, geboefte dat er niet meer is— onder jouw satijnen hemel nachtbraakt een stukje van mijn hart.
Prachtig lied, deze tango genaamd Tinta roja, oftewel “Rode inkt”. De tekst is een zeer impressionische schets vol flarden uit een grijs verleden. Centraal in de tekst staat een rode vlek op een muur. Dat rood komt terug in het rood van een brievenbus en het onvermijdelijke kroegje op de hoek waar een Italiaan huilt om zijn liefje. Daarna komt het rood nogmaals terug als het bloedende hart van de tekstdichter die een meisje uit de buurt beminde, een meisje dat — hoe kan het ook anders — weer vertrok. De dichter kijkt met heimwee terug, naar zijn oude buurt, de trottoirs, het geboefte op straat, haar balkon, de nachtelijke hemel van weleer.
Juni 2024, La Cita Tango Tangente te Kehl, Duitsland. Alexis Quezada en Céline Giordano zijn op tournee in Duitsland en geven een demonstratie. Ze interpreteren de tango “Tinta Roja” van Piana en Castillo. Prachtig gedanst: zo kun je dus ook op de muziek van Troilo dansen! De muziek die speelt is van het orkest van Aníbal Troilo, de zanger is Francisco Fiorentino.
Wat een droefenis, je bleke lichten! Je aanplakborden zwanger van dromen, je posters, kartonnen gelach.
Prachtige tango, deze Tristezas de la calle Corrientes. De titel betekent ‘Droefenis van de Corrientes-straat’, verwijzend naar een iconische avenue in Buenos Aires die bekend staat om zijn culturele betekenis, zijn bruisende nachtleven, zijn theaters. De tekst schildert deze straat af als een rivier die voortdurend in beweging is, als een vallei die mensen in hun dagelijkse strijd doorkruisen. Door het nummer heen wordt de straat niet alleen geportretteerd als een fysieke locatie, maar ook als een entiteit die de collectieve emotionele toestand van de stad ervaart en weerspiegelt.
De symboliek in deze tango is rijk en suggestief. Corrientes-avenue wordt niet alleen beschreven als een bruisende slagader van de stad, maar ook als een plek waar dromen en verdriet door elkaar heen lopen. Zinnen als “je aanplakborden zwanger van dromen” en “je posters, kartonnen gelach” illustreren de dissonantie tussen uiterlijke schijn en innerlijke wanhoop. De lichten in de straat, normaal symbolen van levendigheid, worden gekenmerkt door een “trieste bleekheid”, die een verlies aan vitaliteit suggereert. Bovendien weerspiegelt de meedogenloze commercialisering van menselijke emoties een maatschappelijke kritiek op oppervlakkigheid.
Deze tango, opgenomen in 1942, verschijnt in een turbulente periode in de geschiedenis van Argentinië, gekenmerkt door politieke instabiliteit en sociale veranderingen. Dit tijdperk werd gekenmerkt door de opkomst van het populisme en een groeiend bewustzijn van de strijd van de stedelijke arbeidersklasse. De aangrijpende weergave van Corrientes-avenue weerspiegelt de bredere maatschappelijke omstandigheden: een plek van zowel hoop als wanhoop, waar dromen zowel geboren worden als sterven. De historische weerklank van deze tijd wordt gevangen in de contrasterende beelden van dakloosheid en het diepgewortelde verlangen naar succes.
De tekstschrijver Homero Expósito was een bekende Argentijnse tekstschrijver en dichter, beroemd om zijn belangrijke bijdragen aan het tango-genre. Zijn werken worden geroemd om hun lyrische en emotionele diepgang, het zijn vaak complexe verhalen die reflecteren op liefde, verdriet en maatschappelijke kwesties. Bron: https://tangodj.eu/en/music/en-tristezas-de-la-calle-corrientes_1942_miguel-calo_raul-beron/
Juni 2022. Fatima Vitale en Andres Sautel interpreteren een tango uit 1942: Tristezas de la calle Corrientes van Domingo Federico en Homero Exposito. Fátima Vitale is tangodanseres opgeleid in hedendaagse dans, klassiek ballet, jazz, compositie en improvisatie. Ze kreeg haar opleiding in haar woonplaats Buenos Aires aan het Institutio Universitario Nacional de Artes en studeerde tango met bekende meesters uit Buenos Aires waaronder Gabriel Missé, Osvaldo Zotto en Lorena Ermocida. Fátima treedt op en geeft tangoles op festivals en dansscholen over de hele wereld, altijd met het doel om toepasbare techniek te induceren en zo een persoonlijke en natuurlijke stijl te ontwikkelen. Ze toert voornamelijk als koppel met de bekende Argentijnse danser Javier Rodriguez. Sinds 2015 is haar tweede thuis Berlijn, Duitsland. Bron: https://www.fatimavitaletango.com/about
Licht van mijn leven!… Ik was een mislukking en in mijn val probeerde ik je niet mee te slepen omdat ik zoveel van je hield.
Prachtige tango, deze Confesión, oftwel “Bekentenis”. De schokkende tekst is de bekentenis van een ex-minnaar die zichzelf niet waardig genoeg acht voor zijn geliefde. Hij zet haar, de geliefde, op een voetstuk: hij is een mislukkeling, maar zij straalt, zij is de koningin. Om haar te redden van een vergeefse toekomst met hem laat hij haar vallen. Hij doet haar pijn, mishandelt haar, met als enig doel dat zij hem gaat haten, dat was zijn manier om haar te redden. Een liefdesverklaring en liefdesafscheid ineen, dat is de vreselijke spagaat van deze tangotekst.
De première van Confesión was op 16 oktober 1930, toen Tania, de levenspartner van Enrique Santos Discépolo, het opvoerde in het Maipo-theater. Ze zong ook de tango’s Cartas de amor en Pan, maar de eerste tango kreeg het meeste applaus. Datzelfde jaar werd Confesión opgenomen door het orkest van Pedro Maffia met Francisco Fiorentino voor Columbia Records en later door andere artiesten.
Voor Manuel Adet is deze tango: “het best vertelde verhaal, het meest Discépolo en het meest verschrikkelijke, het heeft een religieuze en tegelijkertijd lyrische reminiscentie. Discépolo spreekt tot zichzelf. Of tot zijn lezers. Wij zijn zijn vertrouwelingen. De teksten van de tango zijn verschrikkelijk en mooi. Het personage is geen held; hij is een anti-held, dat wil zeggen iemand die zijn grootsheid onthult omdat hij zichzelf uit “zuiver geweten” opoffert om haar geluk mogelijk te maken. Discépolo gaat niet naar de mis, hij biecht niet bij de priester, maar hij heeft zojuist zijn meest christelijke gedicht geschreven.”
Guillermo Del Zotto stelt dat in Confesión: “er onderdelen in de compositie zijn die het op een onbereikbaar hoog podium plaatsen. De tango spreekt over iemand die zichzelf gehaat maakt door de vrouw van wie hij het meest houdt. Hij slaat haar om haar te redden van zijn eigen ondergang. Een jaar later ziet hij haar “mooi as de zon” en is hij blij voor degene die zo van haar kan genieten omdat hij haar verdient. Hij vertelt een verhaal als een perfect sprookje. De tekst gaat rond in cirkels, als een eeuwige slotscène van een gedenkwaardige film: iemand doet iets voor een ander en zorgt er dan voor dat diegene er nooit achter komt. Zo wordt de toeschouwer/lezer medeplichtige van dit grote offer.” Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Confesi%C3%B3n_(tango)
In deze video is het 2017. We zijn bij het 6e Tango Cazino Festival in Cluj-Napoca, Romenië. De onvolprezen Noelia Hurtado en Carlitos Espinoza interpreteren de milonga “Mano brava“. Prachtig gedanst, heel muzikaal. Bij Noelia en Carlitos staan de pasjes in dienst van de muziek en de muzikaliteit, in plaats van andersom. De muziek die speelt is van het orkest van Aníbal Troilo, de zangstem is van Francisco Fiorentino.
Juli 2024, Hongkong. De onvolprezen Eladia Cordoba en Andres Laza Moreno treden op en interpreteren de tango Uno van Mores en Discepolo. Prachtig gedanst in Villa Urquiza-stijl, rustig en beheerst, mooi samen en mooi in de muziek. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem is van Alberto Marino.
Villa Urquiza is woonwijk in Buenos Aires rond Plaza Echeverría, een bruisend plein met een traditionele draaimolen waar in het weekend regelmatig ambachts- en levensmiddelenmarkten worden gehouden. Naar die woonwijk is ook een stijl van Argentijnse tango genoemd.
De Villa Urquiza-stijl houdt grofweg het midden tussen de klassieke tango de salon (half-gesloten) en milonguero (100% close). In het Spaans heet dit Estilo Villa Urquiza. Deze term wordt gebruikt om een tangostijl te beschrijven die in de jaren veertig en vijftig populair was in de wijk Villa Urquiza. Beschrijvingen van de Villa Urquiza-stijl variëren tot op zekere hoogte, maar omvatten over het algemeen de volgende kenmerken: er is een elegantie, soepelheid en precisie bij het lopen die gedeeltelijk wordt bereikt door dicht bij de grond te lopen. Lopen omvat een aanzienlijk deel van de dans. De houding is rechtopstaand. Tijdens het lopen is de omhelzing gesloten, maar kan bij ocho’s en giro’s geopend worden. Het voetenwerk tijdens ocho’s en giro’s kan uitgebreid zijn en kan elementen omvatten als sacadas, arrastres, boleos, dibujo’s en de sandwich. Opvallend afwezig in de Villa Urquiza-stijl zijn gancho’s, volcadas en colgadas.
Twee beroemde milonga’s in Villa Urquiza-wijk waren Sin Rumbo (†2016) en Club Sunderland (†2016). Enkele voorbeelden van de klassieke Villa Urquiza-stijl zijn duidelijk zichtbaar in video’s van demonstraties gegeven door de leraren Jorge Dispari en Maria del Carmen, door de dansers Gerardo Portalea en Susana, El Chino Perico, Carlos Perez en Rosa Forte, Alberto en Ester en Ramon ‘Finito’ Rivera, waarvan veel te vinden via Youtube. Merk op hoe de bewegingen in de klassieke Villa Urquiza-stijl afgemeten zijn en niet gehaast, hetgeen de frasering van de muziek weerspiegelt.
Vertegenwoordigers van de huidige generatie tangodansers zijn: Javier Rodriguez (met Geraldine Rojas, met Andrea Missé), Andres Laza Moreno en Samantha Dispari, Fabian Peralta en Natacha Poberaj, en Sebastian Missé en Andrea Reyero.
Barrio Villa Urquiza heeft een lange geschiedenis van betrokkenheid, ondersteuning en ontwikkeling van de tango. Wat nu Tango Estilo Villa Urquiza heet, was populair in de barrio van Villa Urquiza tijdens de Golden Era van de Tango en werd in Villa Urquiza zeker vertegenwoordigd sinds de Tango-renaissance van de late jaren 1980 en 1990. De karakteristieke stilistische variaties zijn echter niet beperkt gebleven tot deze barrio. Het is interessant dat veel van de genoemde video’s van deze stijl werden opgenomen in de milonga Glorias Argentinas in de wijk Mataderos, aan de zuidwestelijke rand van Buenos Aires, ver weg van Villa Urquiza aan de noordelijke rand. Naast Glorias Argentinas, staan ook andere milonga’s zoals El Pial in Caballito (ook in het zuidwesten van Buenos Aires) en Salon Canning (†2022) in Palermo (net ten noorden van de ‘downtown’ barrios) er historisch om bekend dat ze dansers hadden die een vergelijkbare tangostijl dansten.
Er wordt gezegd dat in de begindagen van de tango elke buurt zijn eigen tangostijl had. Met beperkt vervoer en sociale gewoonten van buurtloyaliteit is dit begrijpelijk. Tot op zekere hoogte waren stijlverschillen te wijten aan sociale klasse en sociale context. In de jaren ’40 en ’50, toen tango respectabeler werd en omarmd werd door de midden- en hogere klasse, werd de gesloten milonguero-stijl (in de jaren ’40 en ’50 soms aangeduid als ‘petitero’, ‘caquero’ of ‘confiteria’-stijl) geassocieerd met de meer anonieme alleengaandenscene in de binnenstad, terwijl de meer rechtopstaande houding en ietwat open Villa Urquiza-stijl meer voorkwam in de clubs van de barrio weg van het centrum waar mensen elkaar kenden.
Echter, in het 21ste eeuwse Buenos Aires, waar de collectivos, de subte, taxi’s en privé-auto’s mensen kunnen vervoeren naar eender welke milonga in eender welke barrio en waar bezoekers uit eender welke barrio (wereldwijd) toegelaten worden in eender welke publiek geadverteerde milonga, is stilistische segregatie door de geografie niet langer een karakteristiek verschil tussen de milongas van Buenos Aires. De ironie van het plakken van een buurtlabel aan een bepaalde stijlvariant van Tango de Salon is dat de klassieke Villa Urquiza-stijl niet eens meer de meest gedanste tangostijl is in de milongas van de barrio Villa Urquiza, zoals te zien is in sommige videoclips van milongas in Sin Rumbo en Club Sunderland. In feite, zelfs wanneer rekening wordt gehouden met de variatie die bestaat in Tango de Salon in de milongas van Buenos Aires vandaag de dag, komt de klassieke Villa Urquiza-stijl maar met een lage frequentie voor, zelfs in milongas van de wijk Villa Urquiza. Dit geldt niet voor de milonguero-stijl, die veel aanhangers heeft, vooral in milongas in het centrum zoals El Beso, Lo de Celia en Club Gricel. Bron (uit 2010): https://tangovoice.wordpress.com/2010/02/25/tango-estilo-villa-urquiza/
Meedogenloze schaduwen vragen me tevergeefs waarom ik nog steeds op haar wacht.
Dramatisch liefdesverdriet spreekt uit deze tango Por qué la quise tanto, oftwel “Waarom ik zo van haar hield”. In de tekst hoort de dichter verre acordeons janken. De instrumenten stellen hem de vraag: waarom hij huilt, waarom hij nog steeds zingt, waarom hij haar niet vervloekt, waarom hij zoveel van haar hield? Zijn antwoord volgt in het couplet daarna. Zij, de geliefde, was zijn hele leven, kleurde zijn hele bestaan in. Helaas is de geliefde vertrokken, maar in de geest van de dichter is zij nog steeds aanwezig, want ooit, ooit – en daar houdt hij zich aan vast – was ze van hem.
Oktober 2019, Tangosalon “Rufino Luro Cambaceres”, Montpellier. De Argentijnen Sebastian Bolivar en Cynthia Palacios interpreteren de dramatische tango Por qué la quise tanto van Mores en Taboada. Mooi rustig, stijlvol gedanst. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de zang van Roberto Rufino.
Ik vraag je of de misdaad misschien was te geven, altijd geven, zonder om meer dan liefde te vragen.
Mariano Mores’ nummer Frente al mar (“Aan zee”) is een aangrijpende tango, een ballad die spreekt over de pijn van een afscheid tegen de achtergrond van de zee en de aanwezigheid van een hogere macht. De tekst brengt een diep gevoel van verlies en verwarring over. De stem van de verteller “is doordrenkt van nacht en verdriet”. God en de zee zijn getuigen van dit moment van intens persoonlijk verdriet en de zoektocht naar antwoorden. De verteller pleit voor begrip en bevraagt het waarom van deze straf. Er heerst een gevoel van onrechtvaardigheid, aangezien de enige gepleegde “misdaad” het onvoorwaardelijk geven van liefde was, zonder er iets voor terug te vragen. Aan het eind van het lied is de enige zekerheid die de verteller heeft dat de geliefde vertrekt. De wind lijkt dit vertrek te echoën en roept wreed: “Nooit meer”. Bron: https://www.lyricslayers.com/mariano-mores/frente-al-mar/
December 2018, Seoul Lime Tango Festival. Uitgenodigd zijn onder andere de Indonesische dansers Ferrol Matthew en Amelia Rambe. Hier interpreteren ze de tango Frente al mar en hoe: geweldig gedanst, veel souplesse gekoppeld aan een hoog technisch niveau. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem is van Roberto Rufino.
Juli 2021, Milonga La Gioia, Parijs. Deze video is een weergave van de eerste demonstratie van Veronica Toumanova en Asya Moiseeva in Parijs. Mooi zacht en gevoelig gedanst. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem van Alberto Marino.
De van oorsprong Russische Veronica Toumanova kwam in Nederland voor het eerst in aanraking met tango. Toen zij Argentijnse tango zag, zei iets in haar: dit is waar ik al die tijd naar op zoek was. Ze begon met tangodansen in 2000 en heeft zich daarna een aantal jaren intensief beziggehouden met het leren van deze dans. Ze reisde naar evenementen in Europa om workshops te volgen bij Argentijnse maestro’s en reisde af naar Buenos Aires voor intensieve weken vol dagelijkse lessen en ’s nachts non-stop dansen. In 2007 begon ze zelf les te geven en op te treden. Vóórdat ze een fulltime tangoprofessional werd, werkte ze als ontwerper van gebruikersinterfaces, terwijl ze ook veel las en schreef. Als user interface/interaction-designer ontwikkelde ze een interesse in psychologie, cognitieve wetenschappen en het menselijk brein. Haar tweede hoofdinteresse is dus alles wat te maken heeft met de mens, of het nu gaat om hersenen, beweging, emoties of percepties. Een student noemde haar ooit “een professor in de tango”, omdat ze in haar lessen niet alleen uitlegt hoe je een ocho doet, maar ook wat er dan in je hersenen gebeurt en hoe je zenuwstelsel de beweging bestiert. Sinds 2007 woont ze in Parijs waar ze een van de medeoprichters, docent en art director is van Tango Mon Amour. In Parijs geeft ze workshops voor volgers, voor stellen en ze is ook een nieuw initiatief gestart, namelijk speciale leiderschapsworkshops voor vrouwen. Op dit moment werkt ze samen met leider, lerares en TDJ Asya Moiseeva, een in Rusland geboren danseres die ook in Parijs woont. Sinds de zomer van 2021 geven ze samen les en treden ze samen op. Veronica Toumanova is ook een tangoblogger. Ze begon in 2013 met schrijven over tango. Haar essays over tango zijn in achttien talen vertaald en sommige zijn gepubliceerd op verschillende online platforms. Ze heeft tot nu toe twee boeken over tango gepubliceerd. Bron: https://verotango.com/biography/
November 2023, Studio Rada, Tokio. De Joegoslavische dansers Maja Petrović en Marko Miljević zijn op tournee en geven een demonstratie. Hier interpreteren ze de tangowals Un momento. Prachtig gedanst en gedraaid, zoals altijd. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem is van Raúl Berón.
Februari 2022, Milonga Malena in Salón Maribu. Juan Amaya en Valentina Garnier demonstreren hun interpretatie van de tango Rosicler. Prachtig gedanst, heel muzikaal. Juan en Amaya hebben in Buenos Aires meerdere keren in de finale van de Mundial de Tango gestaan. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem is van Alberto Marino.
In de tekst van de tango Garúa regent het; Garúa is Spaans voor motregen. Het motregent buiten op straat en binnen ook, binnen in het hart van de tekstdichter. Gebroken is hij, diepverdrietig. De oorzaak: liefdesverdriet. De dichter wil de herinnering aan zijn geliefde het liefst afscheuren, wegsmijten, vergeten, maar dat lukt niet. Het tweede couplet is een tweespraak tussen het hart van de dichter en de motregen. Zijn hart is gebroken, sleept zich voort op de stoep en de gefnuikte liefde heeft een wolkbreuk van kille, koude miezerregen veroorzaakt. Zelfs de lucht begint te huilen en hij, hij lijkt wel een geest, nog steeds op zoek naar haar.
Aníbal Troilo was 29 jaar oud en had, met wisselende tekstdichters, al negen van zijn eigen composities opgenomen, toen hij met zijn orkest de hoofdattractie was van het Tibidabo-cabaret gelegen aan de Corrientes-straat 1244 tussen avenidas Libertad en Talcahuano. Op een avond, tijdens een pauze van het orkest, liet Troilo de in het publiek aanwezige tekstdichter Enrique Cadícamo naar hem toekomen en vroeg hem om naar een tango te luisteren die hij had gecomponeerd, om te zien of hij er tekst aan kon toevoegen. Ze gingen naar de zolder waar de muzikanten zich omkleedden en met bandoneon en geneurie liet hij de melodie horen. Cadícamo noteerde de muziek en toen hij bij zonsopgang naar huis liep, viel er een lichte motregen en op dat moment viel hem de openingszin van de tekst in: “Garúa.. Alleen en verdrietig op het trottoir”. Hij werkte aan de tekst toen hij thuiskwam, sliep, ging verder toen hij opstond, hielp zichzelf met een kleine piano die hij thuis had en keerde die avond met de tekst terug naar Tibidabo. Toen ze weer op zolder met Troilo repeteerden, hoefden ze alleen een wijziging aan te brengen in de laatste acht maten van het tweede deel om de muziek aan de tekst aan te passen. Twee dagen later was Troilo al aan het repeteren met zanger Francisco Fiorentino; het duurde even maar uiteindelijk vonden orkest en zanger een versie die hen tevreden stelde.
Troilo’s orkest nam het nummer op op 4 augustus 1943 met de stem van Fiorentino voor RCA Victor. Twee dagen later nam Pedro Laurenz het op met de stem van Alberto Podestá voor Odeon. Op 6 september nam Mercedes Simone het op voor Victor en op 27 september deed Tania het voor Odeón. Alberto Gómez nam het op in Cuba en Hugo del Carril zong het in de film Los dos rivals (1944). Op 9 januari 1962 nam Troilo Garúa opnieuw op, dit keer met de zang van Roberto Goyeneche en met een andere, meer melodieuze versie. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Gar%C3%BAa_(tango)