Tangowille

Het tangolied in muziek, tekst en dans

Tag: Anibal Troilo

Lo que vos te merecés

Wat heb je? Huil je? Wees niet zo. Het was niet alleen jouw schuld dat ik alles, alles kwijt ben.

Prachtige tango, deze Lo que vos te merecés, oftewel “Dat wat je verdient”. De tekst heeft een verhalende vorm. Het verhaal begint met een geliefde die onverwacht terugkeert naar haar ex. Haar plotselinge verschijning verrast hem totaal, hij vergeet haar bijna een hand te geven. Hij, de ex, heeft niet veel te makken. Hij bewoont een kale kamer. Hij zit blijkbaar aan de grond, ten gronde gericht na de dwaze verliefdheid die deze dame betrof. Zij, de dame, heeft het klaarblijkelijk beter gedaan, zij hoeft geen honger en dorst te hebben, haar leven móet wel een feest zijn. Maar wat blijkt: ze keert terug vol spijt. Ze is bedrogen. Haar grootheidswaanzin is over, nu krijgt ze haar verdiende loon. Hiermee eindigt het verhaal. Een open einde dus, want de afloop krijgen we niet te horen.

Volledige vertaling
Nummer 

Sur

Nostalgie naar de dingen die voorbij zijn, zandkorrels meegevoerd door het leven, verdriet om de buurten die veranderd zijn en bitterheid om de droom die vervloog.

Prachtig lied, dit Sur (“Zuid”), een melancholische tango over oude buurten en een vervlogen liefde. Het “Zuid” uit de titel verwijst niet naar het zuiden van Argentinië, naar Patagonië, maar naar het zuidelijke gedeelte van de stad Buenos Aires. Het lied bezingt het kruispunt van de avenidas San Juan en Boedo, ten zuiden daarvan de wijk Pompeya, en nog zuidelijker, de inundaties van de Riachuelo (rio Matanza). In het lied figureert een dijk, het licht uit een winkelruit, de smidse op de hoek, modder en steppe. En een jeugdliefde, een bruidskapsel, een gestolen kus, vreedzame wandelingen onder de sterrenhemel. Maar het heeft niet zo mogen zijn. De liefde vervloog en de oude buurten zijn veranderd, die zijn niet meer zoals ze waren…

Troilo’s samenwerking met Manzi in de jaren veertig leverde verschillende hits op, waaronder Barrio de tango en de wals Romance de Barrio, maar geen enkele bereikte de universele erkenning van Sur (Zuid), misschien wel Argentinië’s meest geliefde tango ooit. De Argentijnse auteur Ernesto Sabato zei dat hij alles wat hij heeft geschreven zou weggeven voor het voorrecht om de auteur van Sur te zijn. Het kruispunt van avenidas San Juan en Boedo is door deze tango beroemd geworden. In 1995 verklaarde het Argentijnse Congres de bar op die plek tot een locatie van historisch belang. De buitenkant van het gebouw is zodoende behouden gebleven. In 2000 werd de bar omgedoopt tot “Homero Manzi”. De tekst van de tango roept de jonge jaren op van Homero Manzi die eerst bij zijn ouders in de buurt van San Juan en Boedo woonde en later leerling was op een school in de buurt van Pompeya. Met zijn verzen verbindt Manzi de twee buurten in een romantisch tijdsbeeld dat deel uitmaakt van zijn herinneringen. Bron: https://letrasdetango.wordpress.com/2010/05/25/219/

Homero Manzi (1907-1951) kwam zelf niet uit Buenos Aires. Hij werd geboren in Añatuya, in de provincie Santiago del Estero. Zijn dichterlijke geest kwam enkele jaren later tot leven in de wijk Pompeya van Buenos Aires. Hij begon als leraar aan een middelbare school, maar hij gaf dat beroep op voor de poëzie, zoals hij later zijn rechtenstudie zou opgeven toen hij van de universiteit werd gestuurd omdat hij tot de rebellen behoorde van de “studenten in espadrilles” die in 1930 door de Florida-straat paradeerden om zich te onderscheiden van het andere “type schoeisel” die het land regeerde. Eind 1947 legden Homero Manzi en Aníbal Troilo de laatste hand aan de tango Sur. Volgens García Giménez vermoedde Manzi toen al dat hij dodelijk ziek was en ook zijn vrienden vreesden het ergste. Ondanks zijn gekwelde gemoedstoestand schreef hij Sur, verlangend naar zijn weelderige jeugd in de door hem geadopteerde buurt. Bron: https://www.eltango.com.ar/letras/sur-en-ingles/

Volledige vertaling
Nummer 

Noelia Hurtado and Carlitos Espinoza – Sur

November 2018, Montpellier, Frankrijk, de 5e editie van het tangofestival Les Intanguptibles. De onvolprezen Noelia Hurtado and Carlitos Espinoza dansen daar de tango “Sur”. De muziek, ingehouden en met veel stiltes, is niet makkelijk om op te dansen, maar Noelie en Carlitos doen dat prachtig. De muziek die speelt is van het orkest van Aníbal Troilo, de stem is van Edmundo Rivero.

Nummer 

Mensaje

Bericht waarmee ik je vertel dat ik je vriend ben, en dat ik met jou de kar trek.

Mensaje heet deze tango, ofwel “Bericht”. Het bericht in kwestie komt van ver: uit de hemel. De tekst geeft een boodschap weer van iemand die niet meer is, die overleden is. De overledene brengt een boodschap over aan een goede vriend. Het bericht is gemengd: houd je bezig met het goede, respecteer de liefde en “Nou verder niets, dat het je goed gaat”. Ondertussen spelen ook ergenissen op. Er is sprake van wandaden, van rancune, van pesterijen: de vriendschap kende blijkbaar keerzijden. Maar de uiteindelijke boodschap van boven is toch dat ze vrienden zijn.

De muziek van deze tango is uit 1951, van Enrique Santos Discépolo. Hij overleed in datzelfde jaar, op 23 december. Het verhaal gaat als volgt verder, aldus Argentina Francesca: “Een paar dagen nadat Discépolo stierf, belde zijn vrouw Tania met de dichter Cátulo Castillo. Ze vertelde hem dat ze de muziek had van een onvoltooide tango van Discépolo. Cátulo bewaarde de tango in een van de zakken van zijn jas en vergat hem meer dan een jaar. Toen hij de muziek weer vond, schaamde hij zich en ging hij slapen. Om vier uur ’s nachts stond hij op en voelde dat iemand hem een tekst dicteerde die perfect paste bij de tango van Discépolo en dat is de tekst van ‘Mensaje’ geworden. Volgens Castillo werd de tekst hem gedicteerd vanuit het graf.” Bron: epaleccs.info/el-tango-mensaje/ (link niet meer werkend)

In de tekst van Mensaje schildert Castillo zichzelf als een lastpak, als een oude brombeer. Dat is natuurlijk een commentaar op zijn eigen persoon, een dubbelzinnig soort zelfkritiek. Cátulo Castillo (1906-1975) was een getalenteerd persoon. Op zijn 17e componeerde hij zijn eerste tango, Organito de la tarde. Daarnaast was hij in zijn jeugdjaren ook boxer, lid van de Argentijnse delegatie aan de Olympische Spelen van Parijs in 1924. Hij was docent aan het conservatorium Manuel de Falla in Buenos Aires en later ook directeur. Ook was hij afwisselend secretaris en directeur van de SADAIC, de Argentijnse Buma-Stemra, een voor tangomuzikanten belangrijke organisatie, in 1930 opgericht door onder meer Fresedo, Canaro, Manzi en Discépolo. En hij maakte films: Castillo schreef filmscripts, filmmuziek en soundtracks. Castillo was bevriend met Juan Perón. Toen die in 1955 werd afgezet, werd ook Castillo in de ban gedaan: in de periode 1955-1960 verloor hij al zijn officiële posities én zijn inkomsten uit de muziek, omdat zijn muziek op de radio geboycot werd. Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1tulo_Castillo

Volledige vertaling
Nummer 

Maja Petrović y Marko Miljević – Mensaje

De dramatische muziek die klinkt is van het orkest van Anibal Troilo met de stem van Roberto Rufino, een opname uit 1965. Mensaje, zo luidt de tango die gespeeld wordt; “Bericht” of “Boodschap”. Dit nummer wordt geïnterpreteerd door Maja Petrović en Marko Miljević. Een Spaanstalige commentator op Youtube schrijft: “Is Maja soms geboren in Barrio De Abasto (de wijk in Buenos Aires waar onder andere Gardel, Troilo en Pugliese woonden)? Wat een sensualiteit, gratie, gevoel en muzikaliteit!” Plaats en tijd: milonga “La Gilda” in Brescia, Italië, september 2015.

Nummer 

Noelia Hurtado & Carlitos Espinoza – Tal Vez Sera Su Voz

Dit is een opname van een optreden van Noelia Hurtado en Carlitos Espinoza op het Siempre Tangofestival Karlsruhe, 9 juni 2019. Ze dansen, prachtig rustig, ontspannen en beheerst, de tango Tal vez será tu voz oftewel Tal vez será mi alcohol. Aan het eind zijn er emoties en dat is omdat Noelia en Carlitos in het voorjaar 2019 besloten om hun samenwerking stop te zetten. De reden daarvan was naar eigen zeggen puur artistiek. Dit is dus één van hun laatste optredens, in ieder geval in Karlsruhe, want in de junimaand van 2019 gaven ze op een paar andere plekken nog workshops. De muziek die klinkt is van het orkest van Anibal Troilo. de stem van Alberto Marino.

Nummer 

Javier Rodriguez & Andrea Misse

September 2011. We zijn bij de derde editie van het Boekarest Tango Fantasia-festival. Javier Rodriguez en Andrea Missé interpreteren er de tango El bulin de la calle Ayacucho. Prachtig gedanst door twee tangogrootheden. Javier Rodriguez is de voormalige partner van Geraldine Rojas, waarmee hij een wereldberoemd danspaar vormde, totdat ze in 2005 uit elkaar gingen. Andrea Missé, bijgenaamd La Princesa del Tango, was de zus van Sebastian, Gabriel en Stella Missé, allen professionele tangodansers. Andrea overleed in 2012 bij een auto-ongeluk. De muziek die speelt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem van Francisco Fiorentino.

Nummer 

Los mareados

Vandaag wordt je onderdeel van mijn verleden, vandaag slaan we nieuwe wegen in. Hoe groot was onze liefde en toch, helaas, kijk wat er over is!

Een prachtige tango met een prachtige tekst, deze Los mareados, oftewel “De beschonkenen”. In de tekst zeggen twee geliefden elkaar voor het laatst gedag. Ze nemen afscheid op een wel heel ludieke manier: door diep in het glaasje te kijken. Eén laatste dronkenschap, en dan is het over, voorbij. In het eerste couplet is zij al flink aangeschoten, maar in het tweede couplet doet hij net zo hard mee. Het derde couplet bevat de beroemde regel: Hoy vas a entrar en mi pasado, oftwel “Vandaag treedt jij in mijn verleden”. Bedoeld wordt dat de geliefde vanaf dat moment verleden tijd wordt, dat ieder een eigen weg inslaat, zonder de ander.

De muziek van deze tango is van Juan Carlos Cobián en stamt uit 1922. De oorspronkelijke titel was Los dopados. Een instrumentale versie werd in datzelfde jaar opgenomen door Osvaldo Fresedo. In 1924 nam componist Cobián het nummer op met een tekst van Raúl Doblas. Twintig jaar later kende Anibal Troilo blijkbaar alleen de instrumentale versie van Fresedo en liet er een nieuwe tekst op schrijven door Enrique Cadícamo. Dat werd de tango Los mareados. Troilo nam op 15 juni 1942 het nummer op met de stem van Francisco Fiorentino. Het derde couplet bevatte de beroemde regel Hoy vas a entrar en mi pasado. Deze regel heeft Cadícamo mogelijk ontleend aan de Franse dichter Paul Géraldy, die in 1912 Toi et moi publiceerde, een bundel met romantische gedichten geïnspireerd door zijn grote liefde, de operazangeres Germaine Lubin. Eén van die gedichten, getiteld “Finale”, waarvan het thema de scheiding van twee geliefden is, heeft een regel waarin de man tegen de vrouw zegt: Ainsi, déjà, tu vas entrer dans mon passé.

In de versie van Troilo en Cadícamo werd Los Mareados een hit, maar die was helaas geen lang leven beschoren. Een jaar ná de opname van Troilo werd Los mareados door de censuur verboden. Dat was in 1943. De nieuwe militaire regering censureerde namelijk: Lunfardo (het slang van Buenos Aires), alcohol en dronkenschap en alles wat als immoreel of negatief voor de taal of het land opgevat kon worden. Vanwege de expliciete dronkenschap moest Los mareados herschreven worden. De titel werd: En mi pasado. Het laatste couplet bleef nog redelijk overeind, maar de eerste twee coupletten werden totaal herschreven en kregen een keurig burgerlijk sausje, bleek, slap en smakeloos. In 1949 werd de censuur verlicht en kon de tango weer onder zijn oorspronkelijke titel opgevoerd worden. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Los_mareados

Volledige vertaling
Nummer 

Judita Zapatero y Rolo Valdivieri – Los mareados

Februari 2014, Judita Zapatero en Rolo Valdivieri treden op in de beroemde Club Sunderland, in de wijk Villa Urquiza van Buenos Aires. Ze interpreteren de tango Los Mareados. Prachtig, rustig gedanst, heel Argentijns en als ik me niet vergis heel Villa Urquiza (ook een stijl van tangodansen) in een zeer toepasselijke setting. De muziek die klinkt is van het orkest van Anibal Troilo, de zang is van Francisco Fiorentino.

Nummer 

Anibal Troilo – Palomita Blanca

In deze video uit 1948, geüpload door de kleinzoon van de begeleidende gitarist Edmundo Zaldivar, speelt een nog jonge Anibal Troilo (34 jaar oud) de tangowals Palomita blanca. Prachtig om te zien en te horen. “Een wonder”, schrijft een van de commentatoren op Youtube, “de bandoneon was een verlengstuk van zijn handen”. Het enige wat in deze video ontbreekt is zang, maar het schijnt dat Troilo een zwak had voor dergelijke kleine, instrumentale bezettingen. Midden jaren vijftig vormde Troilo met gitarist Roberto Grela het kwartet Troilo-Grela, waarvan ook deze Edmundo Zaldivar deel uitmaakte.

Nummer 

Julio Balmaceda y Corina de la Rosa – Palomita Blanca

Julio Balmaceda en Corina de la Rosa zijn geweldige dansers, zeker als het de tangowals betreft. Een student van hen, tangodocent en -danser Mariana Galassi organiseerde in de Stepping Out Dance Studios, New York City op vrijdag 20 juli 2012 de Gran Milonga Zarasa. Aldaar danste dit tweetal de wals “Palomita Blanca”. Prachtig, dynamisch en mooi rondgaand. De muziek die klinkt is van het orkest van Aníbal Troilo, de zangers zijn Alberto Marino en Floreal Ruiz.

Nummer 

Lucas di Giorgio e Cynthia Fattori – Fuimos

Hoe te dansen op de muziek van de verschillende orkesten, dat is de vraag. Van de vier grote orkesten, D’Arienzo, Di Sarli, Troilo en Pugliese, is die van Pugliese misschien het meest uitdagend om op te dansen. Van de overige drie hebben D’Arienzo en Di Sarli elk een duidelijk geluid. De muziek van Troilo is daarentegen heel gelaagd: ritmisch, melodieus en geschakeerd met emoties als een dag met afwisselend donkere wolken, opklaringen en af en toe de zon die doorbreekt. Hoe moet je daar nu op dansen? De afgebeelde video is wat mij betreft geslaagd. De Italianen Lucas di Giorgio en Cynthia Fattori dansen de tango Fuimos. Zo muzikaal als zij op de muziek vanTroilo dansen, heb ik maar weinig gezien. Prachtig. Plaats en tijd: Circolo Gardel, Modena, mei 2019. De muziek die klinkt is uiteraard van het orkest van Anibal Troilo, de stem is van Alberto Marino.

Nummer 

Noelia Hurtado y Carlitos Espinoza – Cristal

Poetry in motion, dat is wellicht de beste beschrijving van hoe Noelia Hurtado en Carlitos Espinoza hier dansen. Bijna elke nuance in de muziek wordt in hun dans geïnterpreteerd. Prachtig. De tango waarop ze hier dansen, is de tango Cristal van Mores en Contursi. Deze demonstratie vond plaats tijdens het Mediterranean Summer Tango Festival in Poreč, Kroatie, 2013. De muziek die klinkt is van het orkest van Anibal Troilo, de stem is van Alberto Marino.

Nummer 

Maja & Marko – La Noche Que Fuiste

De muziek die klinkt is van het orkest van Anibal Troilo en de stem van Floreal Ruiz. Op deze prachtige muziek dansen Maja Petrović en Marko MIljević La noche que te fuiste, een van liefdesverdriet doordesemde tango. Prachtig gedanst, zacht en met veel gevoel, mooi om te zien. Het is hier juni 2013, en het lijkt wel alsof Maja en Marko een stuk jonger én zachter ogen dan op de andere filmpjes die ik van hen ken. Locatie: het Belfast Tango Festival.

Nummer