Het tangolied in muziek, tekst en dans
Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.
| Muziek | Francisco Canaro |
| Tekst | Ivo Pelay |
| Jaar | 1939? |
| Tango.info | https://tango.info/Z0000003260 |
| El Recodo | https://www.el-recodo.com/music?lang=nl&S=todo+te+nombra |
| Todotango | https://www.todotango.com/musica/tema/1239/Todo-te-nombra/ |
En in het voorbijgaan brengt de zachte lucht verre echo’s die onophoudelijk jouw naam noemen.
De tekst van Todo te nombra zet de lezer op het verkeerde been. Op het eerste gezicht lijkt deze tango over liefde te gaan. De dichter van het lied stroomt over van verliefdheid, de naam van de geliefde is werkelijk overal: “van de hoge branding van de zee tot aan de schaduw in de vallei, die mij heimelijk van jouw liefde spreekt”. En: “de vogels zingen jouw naam en ook wanneer de dag valt, noemt hij jouw naam”. “Alles noemt jouw naam”, zo luidt de titel in het Nederlands. Het venijn zit in de (meestal niet gezongen) staart van dit lied, want daar slaat de twijfel toe: “Hoe kun je mij vergeten, terwijl ik alleen maar aan jou denk; hoe kun je me genegenheid ontzeggen, terwijl ik jouw ziel in me draag?” De liefde lijkt eenzijdig en het eigenlijke onderwerp van deze tango is onbeantwoorde liefde.
Volledige vertalingAveyron, Frankrijk, maart 2011. Mamiè Sancy en Felipe Zarzar interpreteren de tango Todo te nombra. De commentaren op Youtube zijn lovend: “Een fantastisch optreden. Een hartverscheurend mooi stuk muziek, dat nog eens wordt versterkt door zulk prachtig danswerk, met moeiteloos perfecte techniek van beiden, interessante bewegingen, fijne muzikaliteit en mooie lange vloeiende passen.” Mamié Sancy is niet de minste – ze danste ook met Carlitos Espinoza. Het orkest dat speelt is van Francisco Canaro, met zang van Ernesto Famá.
Ziel, als je zo gekwetst bent, waarom weiger je dan te vergeten?
Dit lied is een Bostonwals, een langzame versie van de Argentijnse wals, ontstaan in Boston, USA. De titel Desde el alma betekent zoveel als “Vanuit de ziel”. In de tekst wordt een ziel op een positief-moralistische manier toegesproken, of spreekt zichzelf toe: “Als je zo gekwetst bent, ziel, waarom weiger je dan te vergeten? Waarom hang je zo aan de rouw, aan de liefde die verloren is gegaan, aan de herinnering van dat wat over is?” De tekst doet een suggestie voor verandering: “Stel je open voor een nieuwe liefde. Kijk, de zon schijnt, durf weer te dromen!” De moraal: “Je bent zo goed geweest voor de liefde, wees dan niet onnodig ongelukkig door te boeten voor iets dat je niet verdiende.”
De muziek van deze wals werd gecomponeerd Rosita Melo, de eerste vrouwelijke componist van Zuid-Amerikaanse muziek. Dat was in 1911, zij was toen amper 14 jaar oud. In 1920 werd het nummer — instrumentaal, dus zonder tekst — opgenomen door het orkest van Roberto Firpo. Spontaan ontstonden er tekstversies, maar de eerste, officiele tekstversie werd in 1920 geschreven door haar vriend en latere man, de dichter Victor Piuma Vélez. In 1947 ontstond de tweede, definitieve versie van de tekst, die met welwillende medewerking van Victor Piuma Vélez geschreven werd door Homero Manzi, naar aanleiding van de film “Pobre mi madre querida” (1948) waarover Manzi de directie voerde. In de film wordt het lied gezongen door Hugo del Carril. In 1947 werd deze versie opgenomen door Nelly Omar met het orkest van Francisco Canaro.
Rosita Melo was de artiestennaam van Rosa Clotilde Mele (1897-1981). Haar ouders waren Italiaans. Vanaf 1900 woonde de familie in Buenos Aires. Zij bespeelde van jongaf de piano en componeerde tango’s zoals “Tatita” en “Oración”, pasodobles, marsen, polka’s, estilos, maar geen daarvan had de weerslag en het overweldigende succes van “Desde el alma”. In 1922 trouwde zij met de dichter Víctor Piuma Vélez. Rosita studeerde af als pianolerares aan het Thibau-Piazzini conservatorium en werd later concertpianist en conservatoriumdocent. Ze gaf concerten met klassieke en populaire muziek en ontving talrijke medailles en prijzen. Bron: https://www.todotango.com/historias/cronica/183/Desde-el-alma-Desde-el-alma-un-vals-criollo-y-romantico/
Volledige vertalingIk ben de muzikale expressie van de zich ontrafelende vooruitgang.
Deze milonga bezingt zichzelf, prijst zichzelf de hemel in. De titel, Milonga brava, betekent zoiets als “Stoere milonga”. De tekst introduceert deze milonga als gedurfd en vooruitstrevend, als teken van de vooruitgang. De rest van de overigens zeer korte tekst handelt over een romance die zich afspeelt in een armoedige huurkazerne: een meisje met frisse, aantrekkelijke lippen geeft haar hart aan een jongen die een zolderkamer bewoont.
Volledige vertalingIn deze video is het 2008, en we zijn bij het Planetango Festival in Moskou. Daar treden op de nog jonge, maar al wereldberoemde Noelia Hurtado en Pablo Rodriguez. Ze dansen de Milonga brava, op de muziek van het orkest van Francisco Canaro en de stem van Roberto Maida. Werkelijk prachtig gedanst, heel muzikaal, een feest om naar te kijken.
Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.
| Muziek | Francisco Canaro |
| Tekst | Ivo Pelay |
| Jaar | 1943 |
| Tango.info | https://tango.info/T0370199260 |
| El Recodo | https://www.el-recodo.com/music?lang=nl&S=So%C3%B1ar+y+nada+mas |
| Todotango | https://www.todotango.com/musica/tema/1234/Sonar-y-nada-mas/ |
Zaterdag 13 january 2018, de All Night Milonga in de Stepping Out Dance Studios, New York City. Andres Bravo en Carolina Jaurena interpreteren de tango “Secreto”. Een beetje showy, maar energiek gedanst, met leuke pasjes en toch ook mooi verbonden. Andres en Carolina zijn een gelegenheidspaar. Ze zijn New York based, beiden geven, elk afzonderlijk, tangoles en workshops. De muziek die speelt is van het Orquesta Tipica Francisco Canaro, de stem is van Ernesto Famá.
Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.
| Muziek | Francisco Canaro |
| Tekst | Francisco Canaro |
| Jaar | 1930 |
| Tango.info | https://tango.info/T0370030582 |
| El Recodo | https://www.el-recodo.com/music?S=Yo+no+s%C3%A9+que+me+han+hecho+tus+ojos |
| Todotango | https://www.todotango.com/english/music/song/817/Yo-no-se-que-me-han-hecho-tus-ojos/ |
Ik weet niet wat je ogen met me hebben gedaan dat als ze naar me kijken, ze me met liefde vermoorden.
Uit 1930 dateert de tango Yo no sé que me han hecho tus ojos, oftewel: “Ik weet niet wat je ogen met me gedaan hebben”. In deze tango is de tekstdichter zwaar onder de indruk van een prachtig stel ogen. Het lijkt oprechte liefde. Of de liefde beklijft is niet duidelijk, maar die ogen, die boeien, die schitteren, die zijn goddelijke leidslijnen die het pad van de liefde uitstippelen. De tekstdichter kan alleen maar aan die ogen denken, van die ogen dromen, met als gevolg dat het hart er vol van is, vol van liefdesvuur.
Orkestleider Francisco Canaro schreef dit lied voor Ada Falcón, de zangeres die zo’n tien jaar zijn minnares was. Hun samenwerking begon in 1929. Canaro, die zich sterk tot Falcón aangetrokken voelde, werd door haar opvallende ogen geïnspireerd tot de tango Yo no sé que me han hecho tus ojos. In 1995 herinnerde zij zich in een kranteninterview: “Wat een ogen! Je kunt je niet voorstellen hoe ik was. Het was genoeg om naar de kuiltjes in mijn wangen, mijn tanden, mijn benen te kijken. Discépolo zei over mij: ‘Ze is zo goddelijk, dat het pijn doet om naar haar te kijken.'”
Falcón en Canaro waren minnaars omdat Canaro al met een Française getrouwd was. Canaro wilde zijn vrouw niet verlaten. Men zegt dat zijn vrouw een scheiding alleen wilde accepteren op voorwaarde dat Canaro zijn fortuin in gelijke delen met haar deelde. In 1935 besloot Ada Falcón oftewel La Joyita Argentina (“het Argentijnse juweel”) niet meer in het openbaar op te treden. In 1938 beëindigde ze haar carrière bij Francisco Canaro. In 1942 nam Ada Falcón haar laatste album op en trok ze zich totaal onverwacht volledig terug uit de artistieke wereld en nam haar intrek in een klooster. Ze overleed in 2002, op 96-jarige leeftijd. Ze werd begraven in het SADAIC-pantheon op de Chacarita-begraafplaats in Buenos Aires, op vier meter afstand van Canaro. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Ada_Falc%C3%B3n
Volledige vertalingTijdens het dansen voelde ik blij jouw liefdeskus op mijn gezicht en ik dacht dat het iets betekende, dat je me de goedheid van je liefde aanbood.
De titel van deze wals klinkt veelbelovend: Bailando me diste un beso, oftwel: “Al dansend gaf je mij een kus”. De tekst heeft evenwel niet veel om het lijf. De hoofdpersoon uit het lied danst met een leuke vrouw en voelt al dansend een kus op zijn gezicht. Daarvan wordt hij helemaal warm. Na afloop realiseert hij zich dat alles misschien wel verbeelding was, dat hij nooit de warmte van haar mond heeft gevoeld. De tekst geeft geen nadere details. “Schatje, waar ben je?”, smeekt hij haar in het refrein, “Jij die me dansend een kus gaf, jij die mijn ziel vulde met hoop.”
De niemendalligheid van deze tekst past bij de tijd waaruit deze stamt. De enige bekende opname is van Francisco Canaro uit 1952 en dat is de tijd dat de populariteit van de tango begon te tanen. Veel tangoteksten uit de vijftiger jaren zijn sentimenteel zonder veel diepgang. Maar dit geldt niet voor alle teksten uit die tijd. De dichter Cátulo Castillo schreef in de vijftiger en zestiger jaren bijvoorbeeld prachtige teksten die onder andere uitgevoerd werden door het orkest van Anibal Troilo.
Volledige vertalingTango Frostbite is een winters tangofestival in Helsinki. De negende editie is in februari 2023. Hier kijken we naar een demonstratie uit februari 2017. Maja Petrović en Marko Miljević dansen de wals Bailando me diste un beso, oftwel “Al dansend gaf je mij een kus”. De commentaren op Youtube zijn lovend: “Ze zouden naar Argentinië moeten komen om daar les te geven”. De muziek die klinkt is van het orkest van Francisco Canaro, de stemmen zijn van Alberto Arenas en Mario Alonso.
Gaston Torelli en Noelia Hurtado dansen een tweede toegift bij een optreden in Maison Musique, Rivoli (Piemonte, Italië), november 2011. Het nummer dat ze interpreteren is La melodia del corazon. In 2011/2012 dansten Gaston Torelli en Noelia Hurtado een tijdje samen. Leuk om te zien hoe deze twee eigenzinnige dansers met elk een eigen stijl elkaar beïnvloeden. Ik meen dat het hier toch vooral de muzikaliteit van Gaston Torelli is, die domineert. De muziek die speelt is van het orkest van Francisco Canaro, de stem is van Francisco Amor.
Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.
| Muziek | Francisco Canaro, Rafael Canaro |
| Tekst | Juan Andrés Caruso |
| Jaar | 1924 |
| Tango.info | https://tango.info/T0370000115 |
| El Recodo | https://www.el-recodo.com/music?S=sentimiento+gaucho |
| Todotango | https://www.todotango.com/musica/tema/607/Sentimiento-gaucho/ |
Een man kan uit jaloezie zelfmoord plegen, maar het is hem vergeven als het gaat om de hartstochtelijke liefde voor een vrouw.
Deze Sentimiento gaucho is een tango uit 1924, van de hand van de gebroeders Rafael en Francisco Canaro. De tekst is een verhaal in een verhaal. In het eerste couplet bevinden we ons in een duister, tochtig pakhuis waar zwervers onderdak vinden. In een van de donkere hoeken bevindt zich een dronkaard, en die vertelt de tekstdichter zijn geschiedenis die in de volgende twee coupletten uit de doeken wordt gedaan. Die geschiedenis betreft een geliefde die vertrok naar een andere man. De verteller, de aan lager wal geraakte dronkenlap, blijft onthutst achter. Hij hield oprecht van de dame in kwestie, het was de liefde van zijn leven. Hij gunt haar een nieuw leven, maar zijn liefde voor haar was zo sterk, zo krachtig dat hij wel zelfmoord had kunnen plegen. Maar het werd dus een bestaan als dakloze…
In 1924 schreef het platenlabel Nacional een wedstrijd uit voor componisten. De ingeleverde tango’s werden in de bioscoop Grand Splendid uitgevoerd door het orkest van Roberto Firpo — instrumentaal, want het ging om de muziek. Het publiek mocht in verschillende rondes stemmen, en uiteraard werden er ook pogingen gedaan om de zaak te bedriegen. Eerste werd uiteindelijk de tango Sentimiento gaucho van de gebroeders Canaro, tweede Pa que te acordés van Lomuto, derde Organito de la tarde van Firpo. De tango Sentimiento gaucho had aanvankelijk geen tekst, die werd pas een jaar later toegevoegd.
Sentimiento gaucho viel in 1943 ten prooi aan de censuur. Want zo’n haveloze dronkaard, dat kon natuurlijk niet. Evenmin de liefdescapriolen van de geliefde die valt voor de verleidingskunsten van een ander, ook dat werd als immoreel beschouwd. De tekst werd op een aantal plekken aangepast. In 1947 werd het nummer in gecensureerde vorm opgenomen door het orkest van Francisco Canaro, met Nelly Omar als zangeres. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Sentimiento_gaucho
Volledige vertalingNovember 2017, milonga Abrazando tangos, Buenos Aires. Gustavo Negrotto en Laura Collavini dansen de tango Mano a mano in canyengue-stijl. Mooi speels gedanst. Gustavo en Laura zijn canyengue-specialisten. Ze geven les, organiseren de buitensalon La Glorieta de Versailles bij de bushalte Arregui y Glorietta de Versailles en reizen over de wereld. De muziek die speelt is van het orkest van Franciso Canaro, de zang van Roberto Maida.
Canyengue, ontstaan in de jaren 1920 en 30, is de oudste vorm van de Argentijnse tangostijl en wordt gekenmerkt door een innige omhelzing en een lichte “V” -houding. Dansers buigen tijdens het dansen hun knieën, gebruiken allemaal korte passen – om het toen populaire ‘staccato’-ritme te volgen, soms met overdreven lichaamsbewegingen. De muziek uit deze tijd had een sneller, pittiger tempo waardoor de dans een ritmisch gevoel kreeg, vergelijkbaar met dat van moderne milonga. Bron: https://www.tanguito.co.uk/tango-culture/discover-tango/argentine-tango-dance-styles/