3 x Torrente

Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.

MuziekHugo Gutiérrez, Homero Manzi
TekstHomero Manzi
Jaar1944
Tango.infohttps://tango.info/Z0000068424
El Recodohttps://www.el-recodo.com/music?S=Torrente
Todotangohttps://www.todotango.com/musica/tema/570/Torrente/
Nummer 

3 x Desde el alma

Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.

MuziekRosita Melo
TekstHomero Manzi, Víctor Piuma Vélez
Jaar1911, 1920 (tekst van Piuma Vélez), 1948 (tekstversie van Manzi én Piuma Vélez)
Tango.infohttps://tango.info/T0370000046
El Recodohttps://www.el-recodo.com/music?S=desde+el+alma
Todotangohttps://www.todotango.com/musica/tema/1159/Desde-el-alma-[Manzi]/
Nummer 

Desde al alma

Ziel, als je zo gekwetst bent, waarom weiger je dan te vergeten?

Dit lied is een Bostonwals, een langzame versie van de Argentijnse wals, ontstaan in Boston, USA. De titel Desde el alma betekent zoveel als “Vanuit de ziel”. In de tekst wordt een ziel op een positief-moralistische manier toegesproken, of spreekt zichzelf toe: “Als je zo gekwetst bent, ziel, waarom weiger je dan te vergeten? Waarom hang je zo aan de rouw, aan de liefde die verloren is gegaan, aan de herinnering van dat wat over is?” De tekst doet een suggestie voor verandering: “Stel je open voor een nieuwe liefde. Kijk, de zon schijnt, durf weer te dromen!” De moraal: “Je bent zo goed geweest voor de liefde, wees dan niet onnodig ongelukkig door te boeten voor iets dat je niet verdiende.”

De muziek van deze wals werd gecomponeerd Rosita Melo, de eerste vrouwelijke componist van Zuid-Amerikaanse muziek. Dat was in 1911, zij was toen amper 14 jaar oud. In 1920 werd het nummer — instrumentaal, dus zonder tekst — opgenomen door het orkest van Roberto Firpo. Spontaan ontstonden er tekstversies, maar de eerste, officiele tekstversie werd in 1920 geschreven door haar vriend en latere man, de dichter Victor Piuma Vélez. In 1947 ontstond de tweede, definitieve versie van de tekst, die met welwillende medewerking van Victor Piuma Vélez geschreven werd door Homero Manzi, naar aanleiding van de film “Pobre mi madre querida” (1948) waarover Manzi de directie voerde. In de film wordt het lied gezongen door Hugo del Carril. In 1947 werd deze versie opgenomen door Nelly Omar met het orkest van Francisco Canaro.

Rosita Melo was de artiestennaam van Rosa Clotilde Mele (1897-1981). Haar ouders waren Italiaans. Vanaf 1900 woonde de familie in Buenos Aires. Zij bespeelde van jongaf de piano en componeerde tango’s zoals “Tatita” en “Oración”, pasodobles, marsen, polka’s, estilos, maar geen daarvan had de weerslag en het overweldigende succes van “Desde el alma”. In 1922 trouwde zij met de dichter Víctor Piuma Vélez. Rosita studeerde af als pianolerares aan het Thibau-Piazzini conservatorium en werd later concertpianist en conservatoriumdocent. Ze gaf concerten met klassieke en populaire muziek en ontving talrijke medailles en prijzen. Bron: https://www.todotango.com/historias/cronica/183/Desde-el-alma-Desde-el-alma-un-vals-criollo-y-romantico/

Volledige vertaling
Nummer 

Gota de lluvia

En een stoet van gelach en liedjes zal voorbijtrekken langs het witte pad dat mij jouw liefde zal brengen.

Regendruppel, dat is de titel van deze tangowals: Gota de lluvia. De tekst is heel dromerig, zeer wel passend bij een wals. De regendruppel zit op een bloem en is metafoor voor een gedroomde liefde. Het eerste couplet begint met de evocatie van de komst van de geliefde. De wind zegt haar naam, de hemel is klaarhelder, de wind koel, de zon warm, de vogels imiteren haar stem. Maar het refein vertelt iets anders, namelijk dat deze liefde misschien alleen een wensdroom is, gebaseerd op de eenzaamheid van de tekstdichter en geboren uit zijn verlangen naar licht. Het laatste couplet vertelt waar de tekstdichter zijn gedroomde liefde allemaal in herkent; in de middagschaduw, in het lied van een vogel, in een regendruppel op een bloem, in de vogelvleugel die trilt in de storm. Allemaal tekens van de geliefde die nooit zal komen. Het lied eindigt met de conclusie dat alle mooie dingen in de wereld om haar zullen huilen.

De tekst van deze tango is zeer poëtisch. Zó poëtisch, dat die bijna alleen maar geschreven had kunnen worden door Homero Manzi. En dat is ook het geval. De teksten van de dichter Homero Manzi (1907-1951) blinken uit door poëtisch taalgebruik. Het thema van deze wals is niet eens zo uitzonderlijk: een gedroomde, onwerkelijke liefde, maar de beelden zijn bijzonder evocatief: de stemmen van de wind die haar naam noemen, de vogels in het bos die haar stem imiteren, de lijster die moet huilen, de jasmijn die sterft. Zie ook andere prachtige tango’s van zijn hand, zoals bijvoorbeeld Despues, Fuimos, Malena, Mañana zarpa un barco, Paisaje (ook een wals), Recién en Tal vez sera mi alcohol. Zijn beroemde tango’s Barrio de tango en Sur zijn, hoewel ook zeer poëtisch, anders van aard omdat ze persoonlijke jeugdherinneringen oproepen. Daarnaast schreef Manzi, veelal met Sebastián Piana, ook tal van milonga’s.

Volledige vertaling
Nummer 

Barrio de tango

Honden blaffen naar de maan. De liefde weggedoken in een poort. Padden kwakend in de lagune en in de verte de stem van de bandoneon.

Een nostalgisch-zoete tango, dat is deze Barrio de tango (“Tangobuurt”) van Manzi en Troilo. De tekst bezingt de herinnering aan een eenvoudig buurtje in Pompeya, een volkswijk aan de zuidkant van Buenos Aires, dicht tegen de Riachuelo (een riviertje) aan. Een lantaarn slingert heen en weer, een late trein vertrekt, honden blaffen, in het moeras kwaken de padden en in de verte klinkt de stem van een bandoneon, refererend aan het feit dat Pompeya één van Buenos Aires’ oudste tangowijken is. De tekstdichter denkt aan zijn oude vrienden, vraagt zich af wat er van hen geworden is. Hij denkt aan de blonde Juana die hij in de steek liet. Vanuit zijn herinnering roept hij alles weer op: de sjouwer die het magazijn vult, het drama van de bleke buurman die nooit naar buiten ging om de trein te zien, de platte karren op de parkeerterreinen, de nachten, het maanlicht op de modder en in de verte natuurlijk de stem van een bandoneon.

Het nummer Barrio de tango werd in 1942 geschreven door Anibal Troilo (muziek) en Homero Manzi (tekst). De tango Sur uit 1949 is ook van hun hand. Net als Sur is dit een nostalgische tango over de volksbuurt waar de dichter Manzi opgroeide: zijn middelbare school stond in Pompeya en later was hij er zelf docent. Pompeya, voluit Nueva Pompeya is een wijk gelegen aan de zuidkant in de stad Buenos Aires. Lange tijd was het een van de proletarische districten van de stad, doordrenkt van de traditie van de tango en één waar veel van de eerste tango’s geschreven en uitgevoerd werden. Nueva Pompeya kreeg haar naam van de gelovigen van de Maagd van de Rozenkrans van Pompeya. Voor die tijd werd het vaak het ‘district van de kikkers’ genoemd. De term “kikker” (rana), in het Lunfardo, de volkstaal van Buenos Aires, verwijst naar een “straatwijs”, goedgebekt type. Nueva Pompeya werd grotendeels gebouwd op de uiterwaarden ten noorden van de Riachuelo en was in die tijd onderhevig aan frequente overstromingen. Het was bijgevolg dunbevolkt en berucht om zijn armoede en hoge misdaadcijfers. Tot de jaren dertig, toen er industrieën in het gebied begonnen te ontstaan, werkten de meeste lokale bewoners in het grote slachthuis in het naburige Parque Patricios. Sáenz Avenue, die door Nueva Pompeya loopt, wordt soms nog steeds “de straat van botten” genoemd, vanwege het vele vee dat vroeg in de twintigste eeuw stierf op weg naar het slachthuis. Het gebied stond ook bekend om zijn vele pulperías, louche saloons die bezocht werden door gitaristen, messenmakers, -dragers en -trekkers. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Nueva_Pompeya_(Buenos_Aires)

De Riachuelo (Spaans voor “riviertje”) begrenst de wijk Pompeya aan de zuidkant. Het water maakt deel uit van de Matanza-rivier (Río de la Matanza of Río Matanza, hetgeen “slachtrivier” betekent). De Matanza is een 64 kilometer lange stroom in Argentinië die zijn oorsprong heeft in de provincie Buenos Aires en die de zuidelijke grens van het federale district van Buenos Aires bepaalt. De rivier mondt uit in de Río de la Plata tussen Tandanor en Dock Sud. De wijk La Boca en de voetbalclub Boca Juniors bevinden zich in de buurt van de monding van de Riachuelo (boca is Spaans voor”mond” of “monding”). Het Matanza-bekken is de meest vervuilde rivier in Latijns-Amerika en een van de tien meest vervuilde plekken ter wereld, met een zeer hoog loodgehalte. Een van de belangrijkste redenen waarom het zo vervuild is, is dat de talrijke fabrieken langs de rivier, met name leerlooierijen, grote hoeveelheden industrieel afval in de rivier dumpen, met name zware metalen. Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Matanza_River

Volledige vertaling
Nummer 

Sur

Nostalgie naar de dingen die voorbij zijn, zandkorrels meegevoerd door het leven, verdriet om de buurten die veranderd zijn en bitterheid om de droom die vervloog.

Prachtig lied, dit Sur (“Zuid”), een melancholische tango over oude buurten en een vervlogen liefde. Het “Zuid” uit de titel verwijst niet naar het zuiden van Argentinië, naar Patagonië, maar naar het zuidelijke gedeelte van de stad Buenos Aires. Het lied bezingt het kruispunt van de avenidas San Juan en Boedo, ten zuiden daarvan de wijk Pompeya, en nog zuidelijker, de inundaties van de Riachuelo (rio Matanza). In het lied figureert een dijk, het licht uit een winkelruit, de smidse op de hoek, modder en steppe. En een jeugdliefde, een bruidskapsel, een gestolen kus, vreedzame wandelingen onder de sterrenhemel. Maar het heeft niet zo mogen zijn. De liefde vervloog en de oude buurten zijn veranderd, die zijn niet meer zoals ze waren…

Troilo’s samenwerking met Manzi in de jaren veertig leverde verschillende hits op, waaronder Barrio de tango en de wals Romance de Barrio, maar geen enkele bereikte de universele erkenning van Sur (Zuid), misschien wel Argentinië’s meest geliefde tango ooit. De Argentijnse auteur Ernesto Sabato zei dat hij alles wat hij heeft geschreven zou weggeven voor het voorrecht om de auteur van Sur te zijn. Het kruispunt van avenidas San Juan en Boedo is door deze tango beroemd geworden. In 1995 verklaarde het Argentijnse Congres de bar op die plek tot een locatie van historisch belang. De buitenkant van het gebouw is zodoende behouden gebleven. In 2000 werd de bar omgedoopt tot “Homero Manzi”. De tekst van de tango roept de jonge jaren op van Homero Manzi die eerst bij zijn ouders in de buurt van San Juan en Boedo woonde en later leerling was op een school in de buurt van Pompeya. Met zijn verzen verbindt Manzi de twee buurten in een romantisch tijdsbeeld dat deel uitmaakt van zijn herinneringen. Bron: https://letrasdetango.wordpress.com/2010/05/25/219/

Homero Manzi (1907-1951) kwam zelf niet uit Buenos Aires. Hij werd geboren in Añatuya, in de provincie Santiago del Estero. Zijn dichterlijke geest kwam enkele jaren later tot leven in de wijk Pompeya van Buenos Aires. Hij begon als leraar aan een middelbare school, maar hij gaf dat beroep op voor de poëzie, zoals hij later zijn rechtenstudie zou opgeven toen hij van de universiteit werd gestuurd omdat hij tot de rebellen behoorde van de “studenten in espadrilles” die in 1930 door de Florida-straat paradeerden om zich te onderscheiden van het andere “type schoeisel” die het land regeerde. Eind 1947 legden Homero Manzi en Aníbal Troilo de laatste hand aan de tango Sur. Volgens García Giménez vermoedde Manzi toen al dat hij dodelijk ziek was en ook zijn vrienden vreesden het ergste. Ondanks zijn gekwelde gemoedstoestand schreef hij Sur, verlangend naar zijn weelderige jeugd in de door hem geadopteerde buurt. Bron: https://www.eltango.com.ar/letras/sur-en-ingles/

Volledige vertaling
Nummer 

3 x Tal vez será mi alcohol

Dit nummer wordt hieronder vertoond in achtereenvolgens muziek, tekst en dans.

MuziekLucio Demare
TekstHomero Manzi
Jaar1943
Tango.infohttps://tango.info/T0370199282
El Recodohttps://www.el-recodo.com/music?S=Tal+vez+ser%C3%A1+mi+alcohol+%28Tal+vez+ser%C3%A1+su+voz%29
Todotangohttps://www.todotango.com/musica/tema/567/Tal-vez-sera-mi-alcohol/

Tal vez será mi alcohol

Het is donker op de dansvloer en onbedoeld vormen zich schaduwen, die Griseta oproepen, Malena, Maria Esther.

Een tango binnen de tango, dat is deze Tal vez será mi alcohol. In de tekst bevinden we ons in een donkere tangosalon. De schaduwen roepen vrouwspersonen uit andere tango’s op, onder andere Griseta en Malena. Er speelt droevige tangomuziek: een bandeneon, een hartverscheurende viool, een snikkende stem. De tekstdichter, gevoelig als hij is voor al deze indrukken, herinnert zich daardoor, of misschien wel door de alcohol, de stem van een geliefde. Zij is niet meer, ze was opeens vertrokken, maar de tekstdichter kan niet anders dan aan haar denken, vooral als de sombere schaduwen van de tango haar oproepen. Prachtig hoe de sfeer van een tangosalon en de treurige muziek verbonden wordt met een herinnering én de verwarring van de hoofdpersoon. Want was het nu de muziek of de alcohol, dat hij haar stem hoorde? Deze tekst uit 1943 verwijst naar andere bekende tango’s: Griseta uit 1924, Malena uit 1942 en de wals Maria Esther (1943 of eerder).

Deze tango van Demare en Manzi stamt uit het voorjaar van 1943. Het nummer werd meteen, 6 mei 1943, opgenomen door het orkest van Lucio Demare met de stem van Raúl Berón. Een kleine maand later, 4 juni 1943, kwam de rechts-militaire regering van Pablo Ramirez aan de macht, waarvan Juan Perón onderminister was en in 1945 de gekozen president werd. Met de rechts-militaire dictatuur kwam ook de censuur, en die censuur keurde af: Lunfardo (het slang van Buenos Aires), alcoholgebruik en dronkenschap en “alles wat als negatief voor de taal of het land kon worden opgevat”. De tango Tal vez será mi alcohol was meteen de klos. De titel werd Tal vez sera tu voz (naar een regel uit het lied), de verwijzingen naar alcohol in de tekst werden aangepast, de fueye (blaasbalg oftewel bandoneon) werd een piano. Nog datzelfde jaar, 13 september 1943, werd de gecensureerde versie nogmaals opgenomen door Demare/Berón. Dat is de versie die in de salon het meest gedraaid wordt. Ook de uitvoering van Troilo/Marino uit datzelfde jaar is de gecensureerde versie.

Volledige vertaling