Augustus 2018, 9th Belgrade Tango Encuentro 2018, Belgrado, Servië. Noelia Hurtado en Carlitos Espinoza interpreteren de tango “Solamente ella”. Prachtig gedanst, zoals altijd. De dramatische muziek die klinkt is van het orkest van Armando Pontier, de zangstem is van Roberto Goyeneche.
Tag: Roberto Goyeneche
Margarita Gauthier
Ik heb het boeket reeds verwelkte camelia’s meegebracht dat je me die dag aanbood als embleem van je liefde.
Margarita Gauthier is de titel van een tango met een prachtige, weemoedige melodie. Melodie én tekst zijn geïnspireerd op het verhaal van La dame aux camélias van Alexandre Dumas fils. Deze semi-autobiografische roman beschrijft de liefde van Armand Duval voor de aan tuberculose lijdende courtisane Marguerite Gautier. Hij aanbidt haar werkelijk en wenst haar voor zichzelf alleen, het is zijn wens met haar trouwen. Maar zijn vader, bezorgd om een schandaal, verstoot haar, Armand in de waan latend dat zij een andere minnaar heeft. Dan sterft zij en op haar graf wordt zij nog steeds aanbeden door haar Armand.
De muziek van de tango Margarita Gauthier werd in 1935 geschreven door componist Joaquín Mauricio Mora na het zien van een vertoning van de film Camille, een Amerikaanse stomme film uit 1926 die verloren is gegaan. Norma Talmadge deed zowel de hoofdrol als de productie. De film is gebaseerd op de toneelbewerking van La Dame aux Camélias van Alexandre Dumas fils, voor het eerst gepubliceerd in het Frans als roman in 1848 en als toneelstuk in 1852. Het stuk ging in première op 2 februari 1852 in het Théâtre du Vaudeville in Parijs, Frankrijk. Het was meteen een groot succes. Kort daarna zette de Italiaanse componist Giuseppe Verdi het verhaal op muziek in de opera La traviata uit 1853, waarin de vrouwelijke hoofdpersoon Marguerite Gautier (met “gue” en zonder “h”) omgedoopt werd tot Violetta Valéry. Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Lady_of_the_Camellias
Volledige vertalingGarúa – Roberto “El Polaco” Goyeneche
Deze opname komt uit de film El derecho a la felicidad (“Het recht op de vrijheid”) van regisseur Carlos Rinaldi uit 1968. De film gaat over drie dochters uit een volwassen huwelijk en hun problemen met hun respectievelijke vriendjes. In deze scene interpreteert een nog jonge Roberto “El Polaco” Goyeneche de tango “Garúa” van Troilo en Cadícamo. In de beelden zien we verder Ernesto Baffa op bandoneón. Niet zichtbaar, maar wel aanwezig in de muzikale begeleiding van El Polaco zijn gitarist Ubaldo De Lío en contrabassist Omar Murtagh.
Corazón, no le hagas caso
Hartje, wees niet verbitterd, haar liefde was uiteindelijk slechts een eendagsvlieg. Hartje, let niet op haar… want jouw pijn is nutteloos.
Hartje, let maar niet op haar, zo luidt de titel van deze tango. In het Spaans: “Corazon, no le hagas caso”. De tekst van deze tango is in de wij-vorm. De wij, dat zijn de tekstdichter en zijn hartje. Dat hart, dat is gekwetst, dat lijdt. De dichter spreekt het berustend toe: “Let maar niet op haar, hartje”, zegt hij, “wees maar niet verbitterd over haar afwezigheid, dat is het niet waard”. Liefdesverdriet is nutteloos, dat is de boodschap, want het leven biedt nog tal van mogelijkheden op nieuwe liefdes, om de hoek van de straat wachten nieuwe dromen.
Volledige vertalingViejo smoking
Oude smoking uit de tijd toen ik ook een baas was. Zoveel jonge aanbidsters huilden op je revers!
Deze tango draagt de intrigerende titel Viejo smoking. In het Nederlands is dit: “Oude smoking”. De smoking is dus gewoon een kledingstuk. In de tekst bezingt de tekstdichter zijn treurige situatie. Hij zit min of meer aan de grond. De huurkamer die hij bewoont bevat alleen nog maar een bed, de rest van zijn eigendommen heeft hij al verpand. Eén ding wil hij niet naar het pandjeshuis brengen, dat is zijn oude smoking. Die smoking (smocking schrijven de Argentijnen) staat voor hem voor de herinneringen aan de glorieuze tijden toen hij nog een vrouwenveroveraar was, toen vele minnaressen letterlijk aan de revers van zijn smoking hingen. Een beroemde gigolo, dat was hij eens. Het lied eindigt in mineur. Hij dreigt van zijn smoking een hoofdkussen te maken en wil liggend in bed zichzelf laten kreperen.
Viejo smoking is ook de titel van een Argentijnse korte muziekfilm uit 1930, geregisseerd en geschreven door Eduardo Morera. de film is gebaseerd op een toneelstuk van Florencio Chiarello, waarin een huurder financieel aan de grond en de meid van de huisbaas om de achterstallige huur komt zeuren. In de zes minuten durende film treden op: Carlos Gardel, Inés Murray, César Fiaschi en (alleen hoorbaar) Francisco Canaro. Aan het eind zingt Gardel de gelijknamige tango. De film is er een uit een serie van vijftien, allen geregisseerd door filmpionier Eduardo Morera en allen gewijd aan de muziek van Gardel. Van de vijftien zijn er tien gepubliceerd, waaronder behalve deze Viejo Smoking ook Rosas de otoño, Mano a mano en Yira, yira.
Volledige vertalingMi tango triste
Jij was het die mijn eenzaamheid opfleurde, die mijn passie en mijn tederheid veranderde in waanzin, en mijn milde nacht in horror.
Diep verdriet klinkt op uit deze Mi tango triste, “Mijn verdrietige tango”. De tekstdichter is eenzaam en verdrietig in afwezigheid van de geliefde die hem in de steek heeft gelaten. Even was er liefde, maar die liefde mocht blijkbaar niet bestaan. De hartstochtelijk beminde beminde heeft ervoor gekozen “uit het pad van haar lotsbestemming te stappen”. De dichter blijft huilend achter, somber en verdrietig. Tot waanzin is hij genoemd, zijn nachten zijn een horror, omdat hij aan niets anders kan denken dan aan háár.
De muziek van deze tango uit 1946 wed geschreven door Anibal Troilo, de tekst is van de hand is de dichter José Maria Contursi. In 1933 werkte Contursi als omroeper bij radio Stentor. Hij was filmcriticus voor verschillende kranten en medeauteur van de film Mi noche triste, die in 1952 werd opgenomen om zijn vader, de dichter Pascual Contursi te herdenken. Contursi jr. werkte jarenlang als ambtenaar bij het Ministerie van Landbouw en was secretaris van de SADAIC (Sociedad Argentina de Autores y Compositores de Música). Contursi was getrouwd met Alina Zárate, met wie hij vier kinderen kreeg. De enige zoon, Lucio Contursi, stierf heel jong aan kanker. Zijn andere dochters waren Ethel, Amalia en Alicia Hebe.
“Mi tango triste” is de zoveelste tango op rij gewijd aan de werkelijk bestaande, maar lang onmogelijke liefde van Contursi jr. voor zijn beminde Gricel. Contursi had namelijk een vlammende liefdesaffaire met Susana Gricel Viganó, een tiener uit het stadje Capilla del Monte in de bergen van de Argentijnse provincie Córdoba. In 1936 bezocht zij met haar vriendin Nelly Omar de radiostudio waar hij werkte en ontmoetten de twee elkaar voor het eerst. Twee jaar later, in 1938, ging hij kuren in de bergen van Capilla del Monte en werd hij verliefd op haar jeugd en schoonheid. Desondanks keerde hij terug naar zijn huwelijk en liet hij deze romance achter zich, hoewel de pijn en wroeging over deze verlating hem zijn hele leven zouden achtervolgden. Hij droeg de tango Gricel aan haar op, waarin hij huilt van verdriet om dit jonge meisje dat hij verleidde en in de steek liet en dat hem sindsdien vergeten is. Vele tango’s zouden volgen: Cristal, En esta tarde gris, Si de mí te has olvidado, Quiero verte una vez más, Cada vez que me recuerdes, Vieja amiga, Garras, Tabaco, Tú en Y la perdí. Al deze liederen vertellen dezelfde liefdesgeschiedenis vanuit verschillende gezichtspunten. Vele jaren later, toen José María weduwnaar werd en Susana Gricel door haar man verlaten was, ontmoetten ze elkaar weer en mocht de liefde weer zijn. In 1967 trouwden ze en bleven ze samen tot de dood van José María in 1972. Zijn stoffelijk overschot bevindt zich in het pantheon van de SADAIC. Bron: https://poesiamaspoesia.com/162-poesia-mas-poesia-pascual-contursi-y-jose-maria-contursi
Volledige vertalingMe quedé mirandola
Ik ontmoet haar opnieuw en ze vertrekt, wetend dat haar afscheid mijn ondergang betekent, ze verwijderde zich en om het hoekje bleef ik haar nakijken.
De tango Me quedé mirandola heeft een prachtige, trieste melodie. De tekst is net zo triest. De titel betekent “Ik bleef naar haar kijken”. De zij is in dit geval de ex-geliefde. In de tekst komen de geliefden elkaar per ongeluk tegen. Hij, de tekstdichter heeft altijd naar dit moment verlangd, hij heeft ervan gedroomd haar weer tegen te komen. Bij hem komen tal van herinneringen naar boven, van geluk, maar vooral ook het falen van de relatie. Zijn strot knijpt dicht, hij kan niets zeggen en hij blijft haar aankijken. Echter, in haar ogen ziet hij dat het voor eens en altijd uit is. Hij beseft dat dat deze relatie niet opnieuw zal opbloeien en dat hij tot eenzaamheid gedoemd is. Zij vertrekt en om het hoekje blijft haar hij nakijken. In de tekst twee keer me quedé mirandola, maar met een net iets andere betekenis: eerst als hij haar bij de ontmoeting aanstaart, en op eind als hij haar nakijkt.
Volledige vertalingLo que vos te merecés
Wat heb je? Huil je? Wees niet zo. Het was niet alleen jouw schuld dat ik alles, alles kwijt ben.
Prachtige tango, deze Lo que vos te merecés, oftewel “Dat wat je verdient”. De tekst heeft een verhalende vorm. Het verhaal begint met een geliefde die onverwacht terugkeert naar haar ex. Haar plotselinge verschijning verrast hem totaal, hij vergeet haar bijna een hand te geven. Hij, de ex, heeft niet veel te makken. Hij bewoont een kale kamer. Hij zit blijkbaar aan de grond, ten gronde gericht na de dwaze verliefdheid die deze dame betrof. Zij, de dame, heeft het klaarblijkelijk beter gedaan, zij hoeft geen honger en dorst te hebben, haar leven móet wel een feest zijn. Maar wat blijkt: ze keert terug vol spijt. Ze is bedrogen. Haar grootheidswaanzin is over, nu krijgt ze haar verdiende loon. Hiermee eindigt het verhaal. Een open einde dus, want de afloop krijgen we niet te horen.
Volledige vertalingRoberto Goyeneche – La ultima curda
De legendarische tangozanger Roberto Goyeneche zingt La ultima curda, zijn vaste begeleider Néstor Marconi bespeelt de bandoneon. In één woord: prachtig; muziek en drama inéén. De scene komt uit “Sur”, een film uit 1988 van Fernando Solanos. In de muziek praat de zanger tegen de bandoneon die voor (de klaagzang van) het leven staat. De bozige dames die in de filmscène figureren komen in het lied niet voor. Roberto Goyeneche (1926-1994) was een levende legende in de Argentijnse muziekwereld van de jaren vijftig. Zijn bijnaam was El Polaco (’de Pool’), vanwege zijn blonde haar en zijn magere postuur – net zoals de Poolse emigranten uit zijn tijd. Hij was evenwel van Baskische afkomst.
De film “Sur” (Zuid) is geen tangofilm, maar een film over de gevolgen van de civiel-militaire dictatuur 1976-1983. Deze dictatuur eindigde eindigde met het verlies van de Falkland-oorlog, die door de generaals begonnen was om de aandacht af te leiden van de interne economische problemen en de mensenrechtenschendingen. De film speelt in 1983. De hoofdpersoon wordt na de val van de dictatuur vrijgelaten, maar hij weet niet goed hoe hij zich moet verhouden tot datgene wat buiten de gevangenismuren gebeurd is. De filmmuziek werd gecomponeerd door Astor Piazzolla en Fito Páez. De soundtrack bevat tango’s van Aníbal Troilo, Mariano Mores en Homero Expósito die worden uitgevoerd door Roberto Goyeneche begeleid door Nestor Marconi op bandoneon, Raul Luzzi op gitaar, Carlos Gaivironsky op viool en Humberto Ridolfi op contrabas. Bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Sur_(pel%C3%ADcula)
Maria Ines Bogado and Sebastian Jimenez – La última curda
Het nummer La ultima curda is uit 1956, dus van ná de hoogtijdagen van de tango. Perón was in 1955 afgezet door het leger. Waarschijnlijk is het daardoor niet erg dansbaar: veel drama en geen doorgaande beat (er werd in die tijd niet veel meer gedanst). Ook het thema van het lied, het ontvluchten van het levensleed in alcoholische lethargie nodigt niet erg tot dansen uit. Toch toont dit Youtube-filmpje een knap gedanste uitvoering van Sebastián Jimenez en María Inés Bogado, een prachtig danspaar. Plaats en tijd: Lodz, Polen, 2015. Het orkest dat speelt is van Anibal Troilo, de stem is van Roberto Goyeneche (“El Polaco”).
Chau No va Mas – Mario Bournissen – Laura Rusconi
Mario Bournissen en Laura Rusconi zijn tangodocenten te Mira, een plaatsje in de Italiaanse provincie van Venetië. Hier dansen ze Chau, no va más. De sfeer in de salon valt samen met de teneur van dit droevig-optimistische liefdesverdrietlied. Deze muziek is niet eenvoudig om op te dansen, maar de dansers doen hun uiterste best. Het orkest dat speelt is van Atilio Stampone, de zangstem is van Roberto ‘El Polaco’ Goyaneche.